İKİ XORUZ HAQQINDA  HEKAYƏ-NAĞIL

   Başlığa görə  təəccüblənməyin; hekayə-nağıl... Yazdığım əhvalatın adını bilərəkdən  belə qoymuşam. Çünki  bu yazıda hər iki  janrın əlamətləri var.  

... Neçə vaxt idi  ki, toyuq-cücələr xoruzsuz qalmışdılar-toyuqlar bikar arvadlar kimi hay-küy salırdılar, bir-biri ilə heç nədən dalaşırdılar; yazıq cücələr də qalmışdılar arada.  Kim idi onlara analıq edən, qayğı göstərən? Hər  toyuq   özünü anadan çox özü ilə oynayan bir “xanım” kimi aparırdı; lap  televiziya kanallarından çıxmayan  sırtıq müğənnilərə dönmüşdülər... Düşündüm ki, yəqin xoruzsuzluqdandır, “kişi” zəhmi olmadığlndan belə edirlər...

 ...Bazardan iki xoruz alıb gətirib  buraxdım   toyuq-cücələrin yanına... Bir-iki saata“ toyuq icması”nda hər şey dəyişdi: əvvəlki özbaşınalıqdan əsər-əlamət qalmadı; toyuqlar  öz işlərində oldular-torpaqda eşələndilər,  hində içinə ot döşənmiş qutularda yayxanəb  yumurtladılar, bəziləri də  qutuların ətrafına dolanaraq  yumurtlamaq üçün növbə gözlədilər. Qəşəng, yaraşıqlı fərələr isə  xoruzların yan-yörəsində gəzişdilər, onların sevgisini qazanmağa çalışdılar. Cücələr də qayğıdan kənarda qalmadılar; üşüyənlər  analarının qanadlarının altına təpildilər, ərköyün olanlar isə tullanıb analarının  kürəyində oturdular...

    “Toyuq icması”nda dinc, sakit   bir  həyat bərpa olundu. Amma  bu dincliyin, sakitliyin ömrü uzun sürmədi; xoruzlardan biri hikkəli çıxdı, o biri xoruzu toyuqlara qısqandı, onu amansızcasına döydü. Düşündüm ki, keçib gedər, barışarlar. Lakin hikkəli xoruz barışana oxşamırdı; günü-gündən qəddarlaşırdı.

   O biri xoruz üçün əzablı günlər başladı... İş o yerə çatdı ki, hikkəli xoruz o biri xoruzun hindən çölə çıxmasına imkan vermədi. Bu azmış kimi o biri  toyuqlar onun yanına gedəndə  hücum edib onları qovdu.

   Yazıq tək-tənha qalmışdı. Bir anda tənhalığa məhkum edilmiş günahsız  bir insan gözlərimin qarşısında canlandı.  İşgəncəyə məruz qalan xoruzu dərhal iddialı xoruzun  zülmündən azad etdim.  Necə? Deyim necə; iddialı  xoruzun   başını iti, çox iti bıçaqla kəsdim; üzünü nə  qibləyə   tərəf çevirdim, nə də “bismillah” dedim. Ölüsünü isə  yolun kənarında qoyulmuş zibil qutusuna  tulladım.

   Və rahatca nəfəs aldım. Özümü qəhrəman kimi hiss edirdim; axı  mən bir “zülmkar”ı yer üzündən yox etmişdim.

   Elə  o gündən-əzazil xoruz cəzasına çatdıqdan sonra  “toyuq icması”nda  dinc, sakit bir həyat başlandı...

                         14.05.2024

.

                                  TOY SƏSİ

                                  (HEKAYƏ)

   Neçə gün idi ki, toy səsi  qocanın qulağından getmirdi; bu  səs bütün günü olmurdu. Səhər tezdən- yuxudan oyananda başlayırdı. Qəribə bir musiqiydi; müğənninin, tarın, kamançanın, klarnetin səsi qarışmışdı bir-birinə. Nağaranın  ara verməyən   guppultusu daha çox seçilirdi: sanki ürək idi aramsız döyünürdü. Ona elə gəldi ki, “Eşqin göylərində uçan bir quşam” mahnısı oxunur və çalınır ... Hara gedirdi, bu musiqiyə bənzər oxumaq və çalmaq onu izləyirdi...

   Bu gün də səhər yuxudan oyananda  həmin musiqi  və nəğmə qulaqlarında səsləndi. Qalxıb çarpayının üstündə oturdu. Toy səsini dinlədi. Bu dəfə bu qarmaqarışıq səslər  aydınlaşmağa başladı; tarın,kamançanın, klarnetin, nağaranın səsi  olduğu kimi eşidildi. Müğənninin səsi  onları üstələdi:- Eşqin göylərində uçan bir quşam, O şən baxışlara heyran olmuşam... 

    Musiqi, müğənninin səsi  ona doğma, lap doğma gəldi. Bu səsləri... Xatırlamağa başladı... Qəfil  səsdən   diksindi:-Bəy oynasın, bəy oynasın! Bəy oynasa, ucuzluq olar!- Onu çağırırdılar; bəyi! Mağardakılar əl şalırdılar... Qoca “gəldim” dedi. Dolabdakı təzə paltarlarını tələm-tələsik əyninə təpişdirməyə başladı. Yenə bayaqkı səs onun qulağında cingildədi: -Bəy oynasın!

   Qoca “gəldim” deyib özünü çölə atdı, evin qabağındakı səliqə ilə tökülmüş beton meydançada qol götürüb cavanlıq şövqüylə   süzməyə başladı.  Qulaqlarında səslənən mahnıya və musiqiyə o qədər aludə olmuşdu ki, qızlarının, oğlunun, kürəkənlərinin, gəlinin və nəvələrinin gəlmələrindən xəbər tutmadı. O süzməyindəydi; qol-qanadı- törəmələri  ona təəccüb və heyranlıqla baxmağındaydılar. Qoca birdən onları gördü; quş kimi onlara tərəf şığıdı. -Oynayın, oynayın! Bəs niyə oynamırsız?! Toyumdu axı. -Qol-qanad, törəmələr onun sözünü sındırmadılar. Əl götürüb oynamağa başladılar. Böyük qızı anasının  nə vaxtsa dediyi sözləri qəfildən xatırladı, oynamağını saxladı.- Atan ilə mənim toyum iyun ayında olub. -Ayın neçəsində  olmağını xatırlaya bilmədi. Birdən yadına düşdü.- On yeddisində! On yeddisində ata ilə ananın toyu olub.-dedi.  Bu sözü elə  ucadan dedi ki, hamı dönüb ona baxdı. Qoca da ona baxdı və oynaya-oynaya gəlib böyük qızının alnından öpdü. -Düz deyirsən, mənim balam. Düz deyirsən.

      Hamı qocaya qoşulub oynayırdı. Daha heç kəs təəccüblənmirdi. Axı bu gün iyun ayının on yeddisi idi...

   “Toy” get-gedə qızışır, səngimək bilmirdi.

      Oynayanların arasında təkcə “gəlin”yox idi. Bu “yoxluq” açıq-aydın hiss olunurdu...

                              17.06.2024.