Neft və qaz olmasaydı Azərbaycanın xarici ticarət statistikası necə görünərdi?

“Marja” xəbər verir ki, 2018-ci ilin Yanvar ayında Azərbaycanın ixracı 1 milyard 39 milyon dollar, idxalı isə 689 milyon dollar təşkil edib.

İxracın 874 milyon 821 milyon dollarını xam neft, 22 milyon 727 min dollarını təbii qaz, 15 milyon 867 min dollarını neft məhsulları təşkil edib. Bu 3 məhsul  üzrə cəmi ixrac 913 milyon dollar təşkil edib. Əgər cəmi 1 milyard 39 milyon dollarlıq ixracdan 913 milyon dolları çıxsaq 126 milyon dollar qalar. Bu məbləğə də dövlət müəssisələrinin ixrac etdiyi bir sıra məhsullar, məsələn, elektrik enerjisi ixracı da daxildir. Yanvar ayında özəl sektorun ixracı 92 milyon 620 min dollar, fiziki şəxslərin ixracı isə 3,2 milyon dollar təşkil edib. Siz 1 milyard dolları keçən ixraca baxmayın, 1 ayda dövlətsiz ixrac 100 milyon dollara çatmır.

İDXALIMIZ QƏDƏR QEYRİ-NEFT İXRACINA NAİL OLA BİLMƏMİŞİK

İndi gəlin idxala baxaq: Bu 100 milyon dollarlıq ixrac gəliri idxal xərclərimizi ödəməyə çatar?

Əlbəttə yox. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Yanvarda xaricdən alınmış mallara görə 689 milyon dollar ödənilib. İdxalın 525 milyon dolları özəl sektor və fiziki şəxslər tərəfindən həyata keçirilib. Əgər neft və qaz olmasaydı Yanvarda Azərbaycanın xarici ticarətində 600 milyon dollara yaxın kəsir yaranardı, Manat çox dəyərsiz bir valyutaya çevrilərdi. Əlavə edək ki, Azərbaycan böyük miqdarda neft gəlirləri ola-ola hələ də idxalı qədər qeyri-neft məhsulları ixracına nail ola bilməyib. Neft olmasayda bəlkə də 100 milyon dollarlıq ixraca çata bilməzdik. Əksi də ola bilərdi. Bəlkə də bizi neft bizi “tənbəl” edib.

NEFTSİZ İXRACIMIZ 1 AYLIQ İDXALA ÇATIR

2017-ci ildə Azərbaycanın 13 milyard 812 milyon dollarlıq ixracının 12 milyard 240 milyon dollarını və ya 89%-ni neft, neft məhsulları və təbi qaz ixracı təşkil edib. Qalan 1 milyard 572 milyon dollarlıq ixrac qeyri-neft məhsulları üzrə yaranıb.

2017-ci ildə idxalımız isə 8 milyard 782 milyon dollar təşkil edib. Təkcə ötən ilin avqust ayında ixracımız 1 milyard 382 milyon dollara yüksəlib. Yəni, neft və qazsız ixracımız cəmi 1 aylıq idxalımıza kifayət edər. Qeft-qaz olmasaydı xarici ticarətdə 12 milyard dollardan çox kəsir yaranardı. Bu çox acınacaqlı mənzərə olardı. Dua edək ki, neftimiz var. Dua edək ki, neft ucuzlaşmasın.