Nüvə silahına da sahiblənərsə, Rusiya ilə eyni siyasi qütbdə yer alacaq Türkiyənin gücü dünyada qüvvələr nisbətinin dəyişməsinə yol aça bilər

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın BMT-nin Baş Assambleyasındakı son çıxışı beynəlxalq siyasət məkanında kifayət qədər ciddi çalxantı yaradıb. Hazırda bu çıxış həm ümumilikdə və həm də Türkiyə liderinin ayrı-ayrı mesajları qismində ciddi şəkildə müzakirə edilməkdədir.

Onu da qeyd edək ki, R.T.Ərdoğanın mesajlarından məmnun qalan siyasi dairələr kifayət qədərdir. Amma bununla yanaşı, həmin çıxışın məzmunundan qıcıqlananlar da olmamış deyil.

Əslində, bu, qətiyyən gözlənilməz deyil. Çünki R.T.Ərdoğanın mesajlarından həm məmnun qalanlar, həm də qıcıqlananlar üçün kifayət qədər səbəblər var.

Məsələ ondadır ki, Türkiyə prezidenti çıxışına diplomatik don geyindirməyə qətiyyən ehtiyac duymayıb. Nə demək istəyirdisə, elə açıq məzmunla söyləyib. Kimin sevinəcəyinə, kimin isə qəzəblənəcəyinə heç əhəmiyyət belə, verməyib.

Əslində, R.T.Ərdoğan bəlkə də ən doğru çıxış üslubunu seçmişdi. Çünki onun söylədiklərini demək olar ki, dünyada hər kəs bilirdi. Sadəcə, heç kəs cəsarət edib, dilə gətirmirdi. Dilə gətirənlərsə, ən yaxşı halda diplomatik eyhamlarla kifayətlənməyə üstünlük verirdilər.

Ancaq R.T.Ərdoğan açıq məzmunla dedi ki, BMT-nin mövcud fəaliyyət mexanizmləri artıq çox köhnəlib, dünya üçün faydalı deyil, əksinə, əksər hallarda zərərlidir. Örnək olaraq da BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasını önə çəkdi. Bu önəmli qurumu dünyada sülhün və əminamanlığın bərqərar olması qarşısında “təhlükə şurası” kimi xarakterizə etdi.

Xüsusilə də, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 5 daimi üzvün girovuna çevrilməsinə diqqət çəkdi. Haqlı olaraq, bu mexanizmin dünyada ədalətsizliyə və 5 özəl imtiyazlı dövlətin maraqlarına boyun əydirilməsinə yol açdığını vurğuladı. Və dünyanın bu 5 dövlətdən daha böyük olduğunu qabartdı. Çıxış yolunu qərarların BMT-yə üzv olan bütün dövlətlər tərəfindən konsensus əsasında qəbul edilməsində gördüyünü qeyd etdi.

Maraqlıdır ki, buradan da birbaşa Fələstin böhranına keçid edərək, İsrailə yükləndi. Rəsmi Təl-Əvivi BMT-nin qətnamələrinə əhəmiyyət verməməkdə suçladı.

Sonrasa, heç kimin gözləmədiyi bir davranışla hər kəsi şoka saldı. İsrailin 4 versiyada xəritəsini açaraq, nümayiş etdirdi. Yaradılarkən bu dövətin ərazisinin nə qədər olduğunu, daha sonrakı mərhələlərdə Fələstin torpaqlarının işğalı hesabına hansı səviyyəyə qədər böyüdüldüyünü izah etdi.

Davamında Türkiyə lideri İsrailin əsas hədəfinin Fələstinin geri qalan ərazilərini də ələ keçirərək, onu yer üzündən silmək olduğunu vurğuladı. Və bütün bu beynəlxalq hüquq pozuntularının əsas günahkarının Fələstinin hüquqlarını müdafiə etməkdən yayınan BMT-də olduğunu dedi: “Əgər, hüququ pozulanı belə müdafiə edəcəksə, onda belə BMT heç kimə lazım deyil”.

Sözün qısası, Türkiyə prezidenti BMT-ni və onun bütün üzvlərini açıq mətnlə danladı. Səs tonu və seçdiyi ifadələrsə, aşağılayıcı keyfiyyətdəydi.

Hətta belə cəsarətin dünyada, xüsusilə də müəllifinin ölkəsində hansı nəticələrə yol aça biləcəyini proqnozlaşdırmaq qabiliyyətində olanlar Türkiyə liderinin mümkün olandan daha da irəli getdiyini düşünə bilərlər. Və bu halda, tamamilə haqlı olarlar.