QOCA ALİM İŞ AXTARIRDI
( Hekayə)
Hər şey ondan başladı; yəni o şeydən başladı ki, qoca alimi
pensiyaya çıxartdılar. Və dedilər ki, qanuna, həm də yuxarıdan verilən
göstərişə əsasən, pensiyaya getməlisən. O da üzüsulu çıxdı pensiyaya...
Və işdən çıxan gündən qapı-qapı gəzib özünə iş axtardı. Hara getdisə,
ona eyni cavabı verdilər:-Səni işə götürməyə ixtiyarımız yoxdur, qanun
buna yol vermir... -Mübahisə etmədi, bildi ki, heç bir xeyri yoxdur. Öz-
özünə deyinməkdən də qalmadı:- A kişilər, nə yapışmısınız bu
qanundan? Bu qanunları kim yazır? Kim yazacaq; insanlar. Bu gün biri
yazır, sabah o biri. Hər kəs də özünə sərf edəni yazır... İnsan isə bir dəfə
dünyaya gəlir, ömür eləyir, sonra da köçür o dünyaya... Daha ikinci
dəfə dünyaya gəlmir... Odur ki, insana qayğı ilə yanaşılmalıdır. Onun
nəyi bacarıb-bacarmadığı yoxlanılmalı, imtahan edilməlidir. Gənclərin
yaşlıları əvəz etməsinin əleyhinə deyiləm; amma bir şeyi nəzərə almaq
lazımdır ki, gənclərin enerjisi varsa, yaşlı insanların təctübəsi var. Ona
görə o təcrübədən faydalanmaq lazımdır. Bax elə götürək məni...
Təcrübəli jurnalistəm, yazıçıyam, müəlliməm; qırx ilə yaxın televiziyada
işləmişəm, gənclər və uşaqlar üçün on kitab yazmışam, neçə il ali
məktəbdə dərs demişəm. Jurnalistliyim, yazıçılığım, müəllimliyim
barədə həmişə hörmətlə danışılıb, qiymətləndirib. Demək istəyirəm ki,
bu gün də fayda verə bilərəm. Axı, mən evdə qalıb məhv oluram,
işləməyə həvəsim, enerjim vardır...
...Qoca alim qapıları döyməkdən, iş axtarmaqdan bezdi, gücünü
torpağa yönəltdi; həyətində ağac əkdi, tərəvəz, göy-göyərti becərdi, gül
kolları saldı. Amma işləmək həvəsi sönmədi. Və qəribə bir əhvalat baş
verdi. Yuxuda iş axtarmağa başladı.Yuxuda da bir bəhanə ilə onu işə
götürmədilər; hər gün bu təkrarlandı...
...Bu gecə bəxtinə gün doğdu. Onu işə götürdülər; televiziyada
işləyirdi, bədii veriliş hazırlayırdı. Hansısa bir yazıçını tamaşaçılara
təqdim edəcəkdi.
Səhər günəşinin şüaları qocanın gülümsəyən üzünü işıqlandırdı.
Arvadı nə qər elədisə, onu oyada bilmədi; qorxuya düşdü, uşaqlarına
zəng edib vəziyyəti onlara çatdırdı. ...Uşaqları, nəvə-nəticə qocanın
çarpayısını dövrəyə aldılar; həkim çağırdılar. Həkim onun nəbzini
yoxladı; normal idi- amma nə nitqi vardı, nə də hərəkəti. Son fikri belə
oldu:-Tərpətməyin, bir neçə saata, bir, ya da iki günə kimi ayılacaq;
tibbdə belə hallar olur...
Onun dediyi doğru çıxdı. Qoca özünə gəldi. Heç bir şey olmamış
kimi uşaqlarını, nəvə-nəticələrini şirin-şirin danışdırdı.-Xanımzər,
süfrəni düzəlt, mən də indicə samovarı salıram.-dedi.-Həyətə çıxdı.
Məəttəl qaldılar qocanın bu işinə, amma üzə vurmadılar.
Bir azdan həyət-bacanı səs-küy başına götürdü. Sanki heç bir
hadisə olmamışdı; hər şey əvvəlki axarı ilə gedirdi. Nəvə-nəticə
oynayırdı, deyib-gülürdü, oğul-uşaqları onlara baxıb fərəhlənirdi,
Xanımzər arvadsa gah onlara, gah da qocasına baxıb dualar edidi:-
Kərəminə şükür, xudaya, sən bizi xata-bəladan hifz elə.
Aliminsə fikri yuxusunun yanında idi; onu işə götürmüşdülər;
sabahdan işə gedəcəkdi...
.
SU ÇƏRŞƏNBƏSİ
(Hekayə)
İlin ilk çərşənbəsi- su çərşənbəsi idi: oğul-uşaq, nəvə-nəticə ata
ocağına yığışmışdı. Və söz vermişdilər ki, bu gün əvvəlki günlərdən
fərqli olaraq, siyasətdən danışmasınlar; su çərşənbəsinin gətirdiyi xoş
ovqatla yaşasınlar. Bu ovqat vacib idi-bu ovqatla novruz bayramını
qarşılayacaqdılar; bu ovqatla ilboyu həyatlarını davam etdirəcəkdilər...
Afiyət nənəyə də elə bu lazım idi; əlinə girəvə düşdü: -Onda, yəni siz
dünyada olmayanda, mən ata-anamın bir dənəsi -şıltaq bir qız idim. -
Gülür.-hə, şıltaq bir qızı ... Adamlar çərşənbələri çox təmtəraqla
keçirərdi; su çərçənbəsini isə xüsusi qeyd edərdi: qoca-cavan, uşaqlar,
sübh tezdən durub çay, bulaq, çeşmə, kəhriz ətrafına-kimə hara
yaxındırsa, ora gedərdi... Bizim məhəllənin adamları isə “Qoçüstü”
deyilən yerə gedərdi, daş qoçları ziyarət edib dərədəki bulağın suyunda
əl-üzünü yuyar, su içərdi, özü ilə götürdüyü qablarda evlərinə su
gətirərdi. O syun dadı, tamı bir başqa cür idi... O günün gəlməsini cavan
qızlar çox səbirsizliklə gözləyərdilər? Bilirsiniz niyə ?-Suala özü də
cavab verdi.- Onlar- yəni cavan qızlar əl-üzlərini o suda yuya-yuya
ürəklərindəki sirri axar suya açardılar. Qızların inamına görə, axar su
onların sirrini sevdikləri oğlana çatdırmalı idi. -Nənə, sən də sirrini axar
suya dedinmi?- Oğlan nəvəsi idi sualı verən. Hamı şaqqanaq çəkib
güldü.-Hə, dedim.-Bəs nə oldu nəticəsi?-Nə olacaq?-deyə Afiyət nənə
gülümsədi.-Axar su mənim də sirrimi babana çatdırdı... -Oğul-uşaq,
nəvə -nəticə ürəkdən güldülər.
Televizorda su çərçənbəsi ilə bağlı veriliş getməyə başladı. Su
çərçənbəsini hər bölgədə bir cür qeyd edirdilər. Rəngarənglik idi. Afiyət
nənənin dediyi kimi deyildi.-Ay nənə, sənin danışdıqlarından burda heç
nə demədilər axı. -Bu sualı qız nəvəsi verdi. Afiyət nənə onun başını
sığallayıb dedi:
-Quzum, bu inam, bizim tərəflərərin adamlarına- Naxçıvan
bölgəsinə məxsusdur. Orada yaşayıb ömür sürənlər bunu yaddaşlarında
indi də yaşadırlar...
QOCA YAĞIŞ HƏSRƏTİNDƏYDİ
( Hekayə)
İmdad kişinin dincliyi əlindən alınmışdı; evdə-eşikdə rahat dura
bilmirdi. Fikri-zikri ağacların yanında idi: axı qış uzunu nə qar
yağmışdı, nə də yağış. Yer-yurd qupquru idi; bəzi yerlərdə çatlar
görünürdü, yəqin ki, yağış yağmasa, çatlar çoxalacaqdı: ağacların
quruma ehtimalı artacaqdı. İmdad kişini də bu ehtimal narahat edirdi.-
Kərəminə qurban olum, rəhm elə bu yer-yurda. Nə olar, bir yağış yağdır.
Axı, sən adilsən, sən qadirsən,-dedi. İmdad kişinin dqqətini badam ağacı
cəlb elədi.-Bax e, heç fikir verməmişəm, çiçək açıb. -Kefi açıldı. Alça
ağacına yaxınlaşdı.-Tumurcuqları qızarıb, on günə kimi o da çiçəkləyər.-
Başqa ağacları da nəzərdən keçirdi. Hamısında oyanma hiss olunurdu-
yazın gəlişini duymuşdular.
- A kişi, nə vermisən bu ağaclara ala bilmirsən; gəl çay-çörəyini
ye.-Arvadı idi-Nabat xala.-Gəldim, a qadan alım,-dedi,-İmdad kişi.
Ərinin xoş ovqatı arvadının diqqətindən yayınmadı.-Xeyir ola, a kişi?
Neçə gün idi ki, qaş-qabağın yerlə gedirdi, bu gün “qadan alım”
deyirsən.-Badam ağacı çiçəkləyib, bu gün- sabah da o biri ağaclar da
çiçəkləyəcək.- Elə bu?- Arvadı özünü gülməkdən güclə saxladı. Mən
deyirəm, görən nə olub; pensiyanı artırıblar... -İnşallah o da olacaq,
olmasa da neyləmək olar? Ruzini verən Allahdır... İndisə badam
çiçəkləyib...
Arvadı daha dinmədi; İmdad kişi də evə getdi. Çay-çörəyini yedi,
televizorda verilən xəbərlərə baxdı. Ölkədə, dünyada baş verən
hadisələrə reaksiya vermədi. Axı, badam çıçəkləmişdi; onun çiçəkləməsi
kefini əməlli-başlı açmışdı. O əhval-ruhiyyə ilə də paltarlarını soyunub
yatdı. Səhərə kimi yuxuda yağış gördü; elə yağış yağırdı-yer-yurd,
həyər-baca, ağaclar su içində idilər. Yağış yağır, durmadan yağırdı,
kəsmək bilmirdi; gözlərini açdı.Yağış küləklə pəncərənin şüşəsinə
çırpılır, üzü aşağı axırdı.Yerindən qalxıb pəncərənin tayını açdı,
ağacların dibində əmələ gələn gölməçələri görəndə salavat çevirdi,-
Şükür, xudaya,-dedi,-səni tanımayana lənət. Torpağa can verdin;
ağacları ölümdən qurtardın...
Yağış yağırdı; külək ağacların budaqlarını nənni kimi
yırğalayırdı...
Paylaş: