Adəm İsmayil

Siyasi elmlər doktoru 

Bu günlərdə Fransa prezidenti Emmanuel Makron “France 2” telekanalına verdiyi intervyuda deyib ki, guya Azərbaycan Qarabağda “dəhşətli müharibəyə başlayıb” və bu ilin sentyabrında Ermənistanla “sərhəd boyu bir neçə dəfə hücuma keçib”. O, həmçinin bəyan edib ki, Moskva bu münaqişədən Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmaq üçün istifadə edir.

Dövlətimiz Fransa Prezidentinin bu cür qərəzli və məkrli mövqeyi ilə kökündən razılaşmadığını bildirib, onun Ermənistana qarşı təcavüzdə və həyasızcasına rus kartı ilə oynamaqla bağlı bütün ittihamlarını qəti şəkildə pisləyib. Onun ağzında barışıq yaradılması prosesində “Rusiya Azərbaycan oyununu oynadı” kimi ifadələr əsassız və prinsipsiz səslənirdi.

MDB Dövlət Başçıları Şurasının Astanada keçirilən iclasında çıxış edən Prezident İlham Əliyev Makronun həqiqətə zidd olan demarşına aydın şəkildə ifadə olunmuş, obyektiv qiymət verərək demişdir: “Praqa görüşündən bir həftə sonra Fransa prezidenti təhqiredici, qəbuledilməz, yalan və təxribat xarakterli bəyanatlar verdi. O, bu bəyanatlarında Azərbaycanı dəhşətli müharibə aparmaqda ittiham edib, bununla da faktlarla manipulyasiya edərək Fransanı və dünya ictimaiyyətini çaşdırmağa çalışıb”.

Daha sonra Prezident İlham Əliyev tamamilə təbii olaraq Makronun Rusiyanın Qarabağda sülhün bərqərar olunmasına töhfə verməsi ilə bağlı təmayüllü bəyanatlarını yanlış hesab edərək, dövlətimizin bu cür bəyanatları “qəti şəkildə pislədiyini və rədd etdiyini” vurğulayıb. O, məntiqlə qeyd edib ki, Fransa rəhbərliyinin bu cür yanaşması ilə Parisin “Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinin normallaşmasında hər hansı rol oynaması” üçün heç bir fürsət görmür.

Bu kontekstdə qeyd etmək lazımdır ki, Qarabağ problemi ilə bağlı münaqişənin bütün dövr ərzində ATƏT-in Dağlıq Qarabağ üzrə Minsk qrupunun üzvü olan Fransa BMT-nin 4 qətnaməsinin icrasına yardım etməməklə, Ermənistan qoşunları tərəfindən həyata keçirilən hərbi-siyasi terrorizminə gizli şəkildə göz yummuşdur.

Azərbaycan bu problemin dinc və ədalətli həlli üçün bütün imkanların tükəndiyini gördükdən sonra, Silahlı Qüvvələrin köməyi ilə otuz ilə yaxın işğal altında olan tarixi torpqlarını azad etdi. Bundan hiddətlənən Cənab Makron ədalət prinsiplərini, diplomatik danışıq normalarını, beynəlxalq hüququn fundamental imperativlərini, elementar əxlaq normalarını və dövlətlərarası münasibətlərin etikasını unudaraq bütün dünyaya hay saldı ki, ”ay aman qoymayın Azərbaycan ermənistana təcavüz etdi!”

Özünü dövlət xadimi hesab edən bu nakəs Ermənistan kimi terror dövlətinin maraqlarına cavab verən ekssentrik, ədalətsiz demarşı ilə nəyə nail olmağa çalışır?!

Əvvəla, qeyd etmək lazımdır ki, onun Azərbaycan-Ermənistan sərhədində Ermənistan ordusunun dəfələrlə törətdiyi təxribatları daim dəf etmək məcburiyyətində qalan Azərbaycana qarşı qeyri-adekvat həmləsi uzun onilliklər ərzində ermənilərin bütün terror aktlarına ənənəvi fəal dəstəyinə tam uyğun gəlir. .Çünki Makron 2018-ci ilin oktyabrında İrəvanda keçirilən Frankofoniya Ölkələri Təşkilatının sammitində dediyi: “Ermənistan bizim üçün çox əzizdir. Fransanın tarixini ermənilər yaradıblar, deyə bilərik ki, biz yarı soydaşıq. Ermənilər tariximizin bir hissəsidir və qürur mənbəyimizdir” sözləri Fransa dövlətinin bütün müasir ermənipərəst siyasətinin alfa və omeqasıdır.

Paşinyan rejiminin əzəli Azərbaycan torpaqlarının erməni işğalından azad edilməsi zamanı və ondan sonra artıq bütün cinayətkar əməllərinə fəal himayədarlığa gəlincə, artıq burada Fransanın erməni terrorizminə himayədarlığının bir əsrdən artıq ənənələri görünməmiş şəkildə açıq xarakter almışdır.

Bu perspektivdə Fransa hakimiyyətinin hərəkətlərini nəzərdən keçirərək, 2020-ci il noyabrın 25-də Beşinci Respublika Senatı (parlamentin yuxarı palatası) tərəfindən Fransa hökümətinin Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini tanımağa çağıran qətnamənin qəbulunu xatırlatmaq kifayətdir. Bu qətnamənin qəbul edilməsinə 305 senator lehinə, yalnız bir nəfər onun əleyhinə səs vermişdi çıxıb. Eyni zamanda, həmin ilin dekabr ayının 3-də Fransa Milli Assambleyası (Parlamentin aşağı palatası) da bu qətnaməni dəstəkləmiş, lehinə 188, əlehinə 3 deputat səs vermiş,16 deputat isə bitərəf qalmışdı. Bu hal Fransanın beynəlxalq hüquqa sadiqliyini əhəmiyyətli dərəcədə gözdən saldı.

29 iyul 2021-ci ildə Fransanın Ermənistandakı səfiri Conatan Lakot Fransanın “vəziyyəti tənzimləmək üçün beynəlxalq səylər çərçivəsində” Ermənistana hərbi yardım göstərməyə hazır olduğunu bəyan edib. Yeri gəlmişkən, bu, Fransanın beynəlxalq səylər adı altında regionun geosiyasi məkanını zəbt etmək üçün ilk cəhdi deyildi. Həmin il may ayınının əvvəllərində Makron da belə bir bəyanatla çıxış etmişdi. 

Həmçinin, Makronun 2020-ci il iyunun sonunda Nikol Paşinyana göndərdiyi “dəstək məktubu”nda birbaşa qeyd olunur ki, “Fransa Fransa İnkişaf Agentliyi (AFD) vasitəsilə Ermənistana 50-80 milyon avro məbləğində dövlət siyasəti krediti ayırmağı nəzərdən keçirməyə hazırdır”.

Daha sonra, 2020-ci il noyabr ayınının 30-da Fransa parlamentinin yuxarı palatası olan Senat İrəvana Parislə siyasi ittifaq bağlamağı, sonradan onun hərbi ittifaqa çevrilməsini təklif edən qətnamə qəbul etdi. Fransanın müxtəlif regionlarının və müxtəlif siyasi qüvvələrin nümayəndələrinin bu sənədi dəstəkləmələrinin yekdilliyi də çox təsir edicidir: 305 senator lehinə, 30-u bitərəf, yalnız biri əleyhinə səs vermişdi.

Tamamilə absurdluq həddinə çatan Senat, sağlam düşüncənin əksinə olaraq, bütün həqiqətləri danaraq bəyan etdi ki, Fransa “Azərbaycanın hərbi təcavüzünü pisləyir... və Azərbaycan silahlı qüvvələrini və onların havadarlarını 2020-ci il sentyabrın 27-dən Dağlıq Qarabağ bölgəsində aparılan hərbi əməliyyatlar nəticəsində ələ keçirilən ərazilərdən dərhal çıxarmağa çağırır.” Xalqımız üçün müqəddəs olan Azərbaycan torpaqlarını erməni qəsbkarlarının qəsbindən azad etmək missiyası Fransa Senatı tərəfindən “təcavüz” kimi qiymətləndirilib. Bəli, həqiqətən də insan ikiüzlülüyünün (sinizmin) həddi-hüdudu yoxdur!

İkincisi, Makronun ATƏT-in Minsk Qrupunun uzun müddətdir ki, güzəştə getmiş Dağlıq Qarabağ üzrə platformasını canlandırmaq cəhdləri onun Ermənistanın maraqlarını müdafiə vektorunda çıxış edən Fransanın regionda mövcudluğunu təmin etmək niyyətindən xəbər verir. Amerika maraqları ilə birlikdə ilk növbədə onun geosiyasi və geoiqtisadi maraqlarını müdafiə edir.

E.Makron bu acınacaqlı cəhdləri Fransanın xarici siyasətinin, xüsusən də Afrika qitəsi ölkələrinə münasibətdə tam fiaskosu fonunda nümayiş etdirir. Belə ki, 2021-ci ilin oktyabrında Əlcəzair Makronun ölkənin guya tarixi yenidən yazması və “Fransaya nifrət” aşıladığı barədə “məsuliyyətsiz bəyanatları” ilə əlaqədar səfirini Fransadan geri çağırdı. Əlcəzairlilər bunu dövlətin daxili işlərinə qarışmaq kimi qiymətləndirdilər. Makron dəfələrlə afrikalılara qarşı hörmətsizlik nümayiş etdirərək diplomatik qalmaqalların mərkəzində olmuşdur. Məsələn, Fransa liderinin Afrikanın “əsas problemlərindən” birinin çoxlu sayda uşağın olması ilə bağlı bəyanatı qitə sakinlərini hiddətləndirmişdi. 

Beləliklə, Makron həm sözdə, həm də əməldə Afrikada özünü neokolonialist kimi aparır, Afrika ölkələrinin və xalqlarının rəhbərlərini incidir və, onların işlərinə qarışır. Afrika ölkələrinin həm xalqları, həm də elitaları buna cavab olaraq Fransanın təsir dairəsini tərk edirlər. Öz növbəsində, gücsüz Makron Afrikada Fransa əleyhinə əhval-ruhiyyənin artmasında Rusiya və Türkiyəni günahlandırmağa çalışır.

Üçüncüsü, Cənubi Qafqazda regional münaqişələrin dinamikasına müdaxilə etməyə, Fransanın “hər şeyə qadir olması” illüziyasını yaradaraq, Makron daxili siyasətindəki açıq-saçıq neqativlərə görə Fransa ictimaiyyətinin gözündə özünü hansısa yolla reabilitasiya etməyə çalışır. Əsassız olmamaq üçün bu tezisi təsdiqləyən bəzi faktiki və statistik məlumatlar verəcəyəm. “Institut français d'opinion publique”-nin sorğusuna əsasən, 2018-ci ildə Fransa liderinin populyarlığı rekord aşağı həddə - 25%-ə çatıb. Vurğulamaq lazımdır ki, Rotşildlərlə karyera quran, onların dəstəyi və maliyyəsi sayəsində hakimiyyətə gələn Makron, fransızların qlobalist oliqarxlarla əlaqələndirdiyi iri bankirlər üçün davamlı çalışması ilə populyarlığını artırmır.

Peşəkar və təcrübəli siyasətçi deyil, o, neoliberal dəyərlərə diqqət yetirmək ideologiyasını təbliğ edir - hər hansı bir şəkildə əhalidən pul çıxarmaq - bu, onun ticarət nişanıdır. "Mütərəqqi prezident" olan Makronun dövründə “Sarı jiletli”lərin şiddətli etirazları baş qaldırdı. Hər şey sürücülərin aldadılmış gözləntiləri ilə başlayıb, vitrinlərin sınması və minlərlə vətəndaşın polisin kobudluğundan xəsarət alması ilə yekunlaşıb.

Onun ictimai-siyasi imicinə gəlincə, xatırlatmaq istərdin ki, Makron bir vaxtlar - 2006-2009-cu illərdə sosialist düşərgəsindən ayrılıb və Fransua Ollandla sıx əməkdaşlıq etməyə başladı. Əvvəlcə “müstəqil siyasətçilərin”, sonra isə mərkəzçi adlananların yanına getdi və özünün “İrəli” hərəkatını yaratdı. Bunun üçün, ekspertlərin fikrincə, o, Fransa Maliyyə Nazirliyinin təmsilçi xərclərinin təxminən 80%-ni  heç bir fayda vermədən 120 min avro xərclədi.

Eyni zamanda, onun prezident olduğu indiki dövrdə ölkədə sosial gərginlik yüksək səviyyədə qalır ki, bu da digər amillərlə yanaşı, elektrik enerjisinin, qazın, mühərrik yanacağının və ərzaq məhsullarının qiymətlərinin xeyli artması ilə bağlıdır. Ümumi inflyasiya 2020-ci ildəki 0,5%-dən 2021-ci ildə 2,8%-ə qədər yüksəldi. Əgər 2019-cu ildə ölkənin büdcə kəsiri 3,1 faiz idisə, 2020-ci ildə 9,2 faizə çatdı. Dövlət borcu eyni vaxtda ÜDM-in 55%-dən 115,7%-ə yüksəlib. Pensiya islahatı xalqın səbr kasasını daşdıran son damla oldu. Fransanın bahalı və mürəkkəb pensiya sistemində islahatlar Makronun 2017-ci il kampaniyasının əsas elementi idi, lakin erkən təkliflər pandemiyadan əvvəl həmkarlar ittifaqının etirazları və nəqliyyat işçilərinin kütləvi tətilləri ilə qarşılandı.

Kütləvi etirazlara həm də Əmək Məcəlləsində biznesin işçilər qarşısında öhdəliklərinin azaldılması istiqamətində aparılan islahatlar səbəb oldu. Makron, guya iqtisadi artımı stimullaşdırmaq üçün Fransada mövcud olan sosial dövləti dağıtmaq niyyətində olduğunu da gizlətmirdi. Lakin o, bunu bacara bilmədi. Bütün bunlarla Makron özü üçün “Yupiteriyalı prezident” (président jupitérien) obrazını yaratmağa çalışdı – Avropada guya daxili vəziyyətə nəzarət edən və xarici arenada avtoritet olan güclü insan, amma nail ola bilmədi.

Makronun Azərbaycan xalqına nifrəti onun İkinci Dünya Müharibəsi illərində Fransa Müqavimət Hərəkatının mərhum Qəhrəmanı kimi Fransanın bütün ali hərbi mükafatlarının - Fransanın Hərbi Medalının tam sahibi olan, Ali Fəxri Legion ordeni, könüllü xidmətə görə Hərbi Xaç və Xaç ordenləri ilə təltif edilmiş Cəbrayılov Əhmədiyyə kimi Fransanın azadlığı naminə həyatını təhlükəyə atmış azərbaycanlılara olan elementar minnətdarlıq hissini kölgədə qoyur. Yaxud Fransa mədəniyyətinə böyük töhfə vermiş görkəmli azərbaycanlı rəssam Toğrul Nərimanbəyov. Hazırda onun əsərləri Boston, Nyu-York, Lüksemburq və Parisdəki dövlət muzeylərini və şəxsi kolleksiyaları bəzəyir. Həmçinin Versal sarayının ərazisindəki abidələrin, 14-cü əsrə aid Strasburq kilsəsinin beş vitrajının bərpası və Fransanın müxtəlif bölgələrində 20 kilsənin bərpası layihələrini həyata keçirən, Azərbaycanın Birinci Vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevayanın titanik zəhmətinə nankorluq etməsi qəbuledilməzdir. Yeri gəlmişkən, hanı kapitalını fransızların istismarı ilə qazanan erməni əsilli fransız milyonçularının xeyriyyəçiliyi?

Ümumiyyətlə, oxucunun diqqətinə çatdırmaq istərdim ki, Makronun Azərbaycana qarşı açıq-aşkar düşmənçilik siyasəti beynəlxalq səviyyəli görkəmli dövlət xadimi, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin həyat keçirdiyi siyəsətə paxıllığından doğur. Onun rəhbərliyi ilə 44 günlük Vətən Müharibəsində Azərbaycan Ordusu möhtəşəm Zəfər qazanmış, ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmiş, hərtərəfli inkişaf etmiş iqtisadiyyata və döyüş qabiliyyətinə malik olmuş, ən müasir Silahlı Qüvvələr ilə təchiz edilmişdir. Ali Baş Komandan həmişə revanşizm ideyalarına aludə olan və bu məsələdə Makron rejiminə arxalanan Ermənistanın istənilən təxribatçı hərəkətini dəf etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirir.

İnanılmaz mühakimələrini çox asanlıqla ifadə edən cənab Makron, 19-cu əsrin ingilis yazıçısı Elizabeth Gaskellin qeyd etdiyi kimi, etdiyi bütün ehtiyatsızlıqlarını əvvəlcədən bilməlidir.