Azərbaycandakı uşaq bağçalarında yer çatışmazlığı valideynlərin tez-tez üzləşdiyi problemlərdən biridir. Buna səbəb kimi bağçaların az, uşaqların sayının çox olması göstərilir. Bu hal Bakı ilə yanaşı, digər şəhər və rayonlarda da müşahidə olunur. 

Valideynlər iddia edir ki, paytaxt rayonlarında yerləşən bağçaların müdirləri onların uşaqlarını yerləşdirmək üçün 300 manat pul tələb edir.

Lakin Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətindən (BŞİH) Oxu.Az-a bildirilib ki, qurumun tabeliyində olan uşaq bağçalarında pul alınması barədə heç bir fakt yoxdur.

Qeyd olunub ki, BŞİH-in tabeliyində 346 dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir və orada 2152 qrupda 40 634 uşaq təlim-tərbiyə alır:

“346 dövlət məktəbəqədər təhsil müəssisəsinin 107-də 757 məcburi köçkün ailəsi məskunlaşıb və ailələrin tərkibi 3569 nəfərdir. Hazırda Qaradağ rayonundakı “Qobu Park” yaşayış massivində 12 qrup 220 uşaq yeri olan və Yasamal rayonu Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi tərəfindən inşa edilmiş 12 qrup 220 yeri olan məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin BŞİH-in balansına verilməsi haqqında sənədləşmə işləri aparılır.

Müvafiq Dövlət Proqramı hazırlanarkən uşaq yerlərinin artırılması məqsədilə həyətyanı sahəsi böyük olan müəssisələrdə əlavə 2-4 qrupluq (60-80 uşaq yeri) korpusların inşa edilməsi nəzərdə tutulub”.

Abşeron rayonu, Məmmədli kənd sakini S.Quliyeva da uşağını dövlət bağçasına qoymaq istədikdə ondan 170 manat pul tələb edildiyini bildirir:

“Qızımı bağçaya qoymaq üçün Məmmədli kənd uşaq bağçasına müraciət etdim. Mənə bildirdilər ki, sıxlıqdır, uşağı bağçaya qoymaq mümkün deyil. Daha sonra bağça müdirinin müavini mənə dedi ki, 170 manat versən, uşağı bağçaya yerləşdirmək mümkün olar. Halbuki dövlət bağçası ödənişsizdir”.

Məsələ ilə bağlı Abşeron rayonu İcra Hakimiyyəti ilə əlaqə saxladıq. Qurumun mətbuat xidmətinin rəhbəri Seymur Qasımbəyli bildirdi ki, Abşeron rayonunda əhalinin sayı çoxaldıqca bəzi sahələr üzrə ehtiyaclar yaranır:

“Bu sahələrdən biri də uşaq bağçaları ilə bağlıdır.

Hazırda rayon ərazisində fəaliyyət göstərən bağçalarda sıxlıq müşahidə olunur.

Konkret sizin dediyiniz məsələyə gəkdikdə isə bununla bağlı bizə hər hansı müraciət daxil olmayıb. Çətinliklə üzləşən sakinlərdən xahiş edirik ki, bizə müraciət etsinlər. Biz də məsələni dərhal araşdırıb həll edək”.

Təhsil eksperti Kamran Əsədov da dövlət bağçalarında uşaq qəbulu zamanı neqativ halların müşahidə olunduğunu deyir:

“Bağça direktorları valideynlərə qarşı əsassız tələblər irəli sürür, müəyyən vəsait tələb edirlər. Bu da əlbəttə ki, yolverilməzdir.

Bağçaların körpələrin təlim-tərbiyəsində mühüm rol oynadığı danılmaz faktdır. Hər yaş dönəminin öz xüsusiyyətləri, psixoloji, sosial, emosional standartları var. Uşaqlar həmin xüsusiyyətlərə, standartlara cavab verə-verə böyüyürlər. Beləcə, dünya praktikasında uşaq inkişafının standartları yaranır. Lakin azyaşlıların bağçalara cəlb olunması baxımından Azərbaycandakı göstəricilər dünyanın aparıcı dövlətləri ilə müqayisədə çox aşağıdır.

Hələ bağçaların sayının çox olduğu Bakı şəhərində məktəbəqədər yaş qrupunda olan uşaqların cəmi 25 faizi məktəbə bağçalardan gəlir. Maddi-texniki baza, binalar bəs etmir ki, digər uşaqlar da bağçalara cəlb olunsun. Məsələn, ABŞ-da bağçaların 80%-i özəldir. Həmin bağçalardakı şərait dövlət hesabında olan məktəbəqədər müəssisələrindən daha yaxşı qurulub. Yəni dövlətin üzərinə az yük düşür”.

Ekspert bildirib ki, bağçalar Təhsil Nazirliyindən alınıb icra orqanlarına verildikdən sonra onların fəaliyyəti diqqətdən kənarda qalıb:

“Azərbaycanda bu sahəyə kifayət qədər vəsait ayrılmalı, özəl bağçaların şəbəkəsi genişləndirilməlidir. Bu cür pərakəndə şəkildə olmamalıdır. İş adamları özəlləşdirmək istədikləri bağçaları standartlara uyğunlaşdırmalıdırlar. Bəzi vaxtlar özəlləşdirilən bağçalar məktəbəqədər müəssisə kimi fəaliyyət göstərmir. Normativlər - uşaq bağçasının quruluşu, işləmə metodu, idarə edilməsi - hələ dünya standarlarına cavab vermir.

Bizim məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin quruluşu ilə bağlı normativlər sovet dövrünün normativləri əsasında hazırlanıb. Bu da müasir normativlərlə uyğunlaşmır. Məsələn, məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin otaqlarının sahəsi ilə bağlı normativlər var. Tədris otağı 20, uşaq otağı isə 50 kvadratmetr olmalıdır”.

O vurğulayıb ki, özəl bağçalar istər qidalanma, istərsə də tədris baxımından dövlət bağçaları ilə müqayisədə yaxşı təşkil olunub. Burada çalışan işçi-tərbiyəçilər də uşaqlara daha həssas yanaşırlar:

“Lakin özəl bağçalar müstəqil kommersiya fəaliyyəti həyata keçirdiyi üçün hansısa təhsil qurumunun onun fəaliyyətinə müdaxilə etməsi, yoxlama aparması mümkün deyil. Qanunvericiliklə yalnız onların təhlükəsizlik, vergi, sanitar qaydalara riayət edib-etməməsi yoxlanıla bilir.

Təəssüf ki, heç bir qurum bağçalarla bağlı yoxlama aparmır. Hesab edirəm ki, bağçalar Təhsil Nazirliyinə qaytarılmalı, ayrıca bir komitə yaradılmalıdır. Necə ki, Peşə Təhsili Agentliyi yaradıldı və bütün peşə təhsili vahid sistemə tabe edildi, bu, bağçalara da şamil edilməlidir. Bu, həm də tədris vahidliyinin qorunması üçün labüddür”.

K.Əsədov deyib ki, son dövrlərdə uşaq bağçalarında qidadan zəhərlənmə halları çoxalıb. Buna əsas səbəb məktəbəqədər təhsil müəssisələrində təhsil alanlara verilən qidaların köhnə olmasıdır:

“Bir neçə il ərzində bağçaların icra hakimiyyətlərinin nəzdində olmasından narazılıq çoxalmağa başladı. Son vaxtlarda da yüksək dövlət qulluqçularının bağçaların BŞİH-dən alınmasını təklif etməsi İcra Hakimiyyətini narahat etməyə başlayıb.

Azərbaycanda dövlət bağçalarında bir uşağın bir günlük qidalanmasına 5 manat 70 qəpik vəsait ayrılır. Normativə görə, bir körpəyə gün ərzində 120 qram çörək, 37 qram yarma və bu minvalla digər ərzaq komponentləri verilə bilər. Sözsüz ki, bu, uşaqların normal qidalanması üçün yetərli ola bilməz. Düşünürəm ki, meyvə, şirə, çörək, ət, tərəvəz, süd və s. məhsullar üzrə normalar artırılmalıdır. Bundan başqa, menyuda əti əvəz edən məhsullar, məsələn, lobya, mərci və s. də olmalıdır.

Real vəziyyət odur ki, hazırda uşaq bağçalarında qidalanma tamamilə aşağı səviyyədədir. Bağçalara yemək paylanması məsələsinə də ictimai nəzarət yoxdur”.