ABŞ prezidenti Co Bayden Yaxın Şərq növbəti mərhələsində bu gün (cümə) səfər edəcəyi Səudiyyə Ərəbistanına çantasında üç dosya ilə gedir. 

Ovqat.com-un məlumatına görə, Səudiyyə Ərəbistanı kralı Salman bin Əbdüləziz və vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salman ilə ikitərəfli danışıqlar aparacağı gözlənilən Bayden şənbə günü Körfəz Əməkdaşlıq Şurası (KƏŞ) ölkələrinin liderlərinin iştirak etdiyi Körfəz sammitinə qatılacaq.

ABŞ prezidentinin Səudiyyə Ərəbistanında Misir prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisidir, İordaniya kralı II Abdullah və İraqın baş naziri Mustafa Əl-Kazimi ilə görüşü gözlənilir. ABŞ-Körfəz danışıqlarının prioritetləri arasında 3 əsas məsələ olacaq: 

1. İran təhdidləri ilə üzləşmək, 
2. Yəmən müharibəsini bitirmək yollarını müzakirə etmək, 
3. Enerji məsələsi.

ABŞ prezidentinin Tehranın təhdidlərinə və sabitliyi pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxmaq üçün genişlənmiş təhlükəsizlik alyansının yaradılmasını elan edəcəyi gözlənilir.

Baydenin Səudiyyə Ərəbistanı rəhbərliyi ilə görüşləri zamanı Yəməndə kövrək atəşkəsin sabitləşdirilməsi yollarını da müzakirə edəcəyi bildirilir. Bu baxımdan birinci məqsəd sülhə yol açacaq daimi atəşkəsə nail olmaqdır.

Bildirilir ki, Bayden həmçinin, Körfəz ölkələri ilə danışıqlarında neftin qiymətləri aşağı salmaq üçün hasilatını artırmağa inandırmağa çalışacaq. O, öz həmkarları ilə İsrail və İordan çayının qərb sahilində apardığı danışıqların nəticələrini nəzərdən keçirəcək.

İran təhdidlərinə qarşı

Bayden Ciddəyə yola düşməzdən əvvəl İordan çayının qərb sahilini və Şərqi Qüdsdəki Zeytun dağında yerləşən Augusta Victoria xəstəxanasını ziyarət edəcək. Bu səfərdən əvvəl ABŞ prezidenti Qüds Xəstəxanalar Şəbəkəsini maliyyələşdirmək üçün 100 milyon dollarlıq yardım paketi hazırlayıb.

Digər tərəfdən ABŞ prezidenti Bayden Fələstin dövlət başçısı Mahmud Abbasla da ikitərəfli görüşlər keçirib. ABŞ-ın yüksək rütbəli bir rəsmisi çərşənbə günü axşam jurnalistlərə bildirib ki, Bayden və Abbas görüşündə Fələstinin iqtisadi imkanlarının yaxşılaşdırılması yolları, o cümlədən həm Qəzza, həm də İordan çayının qərb sahilində dördüncü nəsil imkanların inkişafı müzakirə olunacaq.

İsrailin baş naziri Yair Lapid ilə ikitərəfli görüş keçirən Bayden 48 saat İsrail və İordan çayının qərb sahilində olub. Bu müddət ərzində o, ABŞ-ın İsrailin təhlükəsizliyini dəstəkləməsi və İranın nüvə bombası əldə etməsinin qarşısını alması, eləcə də regionda təhlükəsizlik səylərini gücləndirmək və iki dövlətli həll prinsipini saxlamaq yollarını müzakirə edib. Görüşdə iki ölkə arasında möhkəm əlaqələri təsdiqləyən və ABŞ ilə İsrail arasında uzunmüddətli təhlükəsizlik əlaqələrini genişləndirən “Qüds Bəyannaməsi” adlı birgə bəyannamə imzalanıb. İranın nüvə silahı əldə etməsinə heç vaxt icazə verilməməsi və İranın sabitliyi pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxması ilə bağlı açıq öhdəliyi özündə əks etdirən bəyannamədə həmçinin “İbrahim müqavilələri” və ərzaq təhlükəsizliyindən tutmuş Ukrayna müharibəsinə qədər qlobal problemlərin həlli yolu ilə İsrailin regiona inteqrasiyasının genişləndirilməsi dəstəklənir.

ABŞ-ın yüksək rütbəli rəsmisi Bayden administrasiyasının İsrailə təhlükəsizliyi üçün 4,8 milyard dollar verdiyini deyib. Bu rəqəmə xüsusilə 2021-ci ilin mayında HƏMAS-ın raket hücumlarından sonra Dəmir Günbəzin təmirinə 1 milyard dollarlıq dəstək də daxildir. Rəsmi şəxs vurğulayıb ki, prezident Bayden və komandası İranın təcavüzü və fəaliyyətinə qarşı İsrail hökumətinin səyləri ilə koordinasiyalı şəkildə hərəkət edir.

“Əgər İran Vyanada müzakirə edilən sazişi imzalamaq istəsə, diplomatiyanın qapısı açıqdır”, - ABŞ rəsmisi bildirib. “Biz bunu etməyə hazır olduğumuzu çox açıq şəkildə bildiririk. Əgər İran buna hazır olmasa, biz sanksiyalarımızın təzyiqini artırmağa və İranın diplomatik təcridini gücləndirməyə davam edəcəyik”, - deyə o əlavə edib.

İki dövlətli həll

Bayden İran təhdidlərinə toxunmaqla yanaşı, səfəri zamanı iki dövlətli həlli qonrunmasının vacibliyini də vurğulayıb.

ABŞ prezidenti cümə axşamı İsrailin baş naziri Yair Lapid, İsrail prezidenti İsaak Hersoq və keçmiş baş nazir Benyamin Netanyahu da daxil olmaqla bir sıra İsrail rəsmiləri ilə görüşüb.

Bayden İsrail və Fələstin liderləri ilə görüşləri zamanı iki dövlət həllinə dəstəyinin davam etdiyini vurğulayıb. O, bu həllin "həm israillilər, həm də fələstinlilər üçün azadlıq, firavanlıq və demokratiyanı" təmin etmək üçün ən yaxşı yol olduğunu vurğulayıb. Bununla belə, Bayden bunun “qısa müddətdə” baş verməyəcəyini də bəyan edib.

ABŞ-ın milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri Cek Sullivan qeyd edib ki, Bayden bu səfər zamanı İsrail və Fələstin tərəfləri arasında danışıqların davam etdirilməsi ilə bağlı heç bir təkliflə çıxış etməyəcək.