GİRİŞ

Azərbaycan respublikasının Prezident İlham Əliyev cənabları, azad edilmiş ərazilərdə şəhər və kəndlərin necə qurulacağıdan söhbət açdı. Ölkə başcısı deyib ki azad edilmiş ərazilərdə şəhər və kəndlər “ Smart-city”, “Smart-village”, yəni “Ağılı şəhər” və “ Ağılı kənd” konsepsiyasına əsasinda tikilməlidir. Bu məsələni yeni nəqliyat, rabitə və yüksək texnalogiyalar naziri Rəşad Nəbiyevlə müzakirə etdi.
Buna əsasən mən “Smart city” yəni “Ağılı şəhər” haqqinda bəzi araşdırmalar aparıb məlumat toplamışam və fikilərimi oxucularla bölüşmək istəyirəm.

Ağıllı şəhər nedir ?

Ümumiyyətlə, ağıllı şəhər, xidmət göstərmək və şəhər problemlərini həll etmək üçün texnologiyadan istifadə edən bir şəhərdir. Ağıllı şəhər nəqliyyat və əlçatanlığı yaxşılaşdırmaq, sosial xidmətləri yaxşılaşdırmaq, davamlılığı təşviq etmək və vətəndaşlarına səs vermək üçün imkanlar yaradır. Ağıllı şəhərin əsas hədəfləri siyasət səmərəliliyinin artırılması, israfçılığın və narahatçılığın azaldılması, sosial və iqtisadi keyfiyyətin yaxşılaşdırılması və sosial daxilolma səviyyəsinin artırılmasıdır.

Ağıllı şəhərlər ağıllı cihazlardan əldə edilən məlumatlarla işləyir. Bu ağıllı cihazlar telefonlar ya da avtomobillərdə olan sensorlar belə ola bilər. Bu cihazlar kifayət qədər məlumat təmin etdikdə isə, məsul şəxslər şəhərin ehtiyaclarını müyəyyən edə və lazımlı infrastruktur işlərini başlada bilərlər.
Bulud yığma texnologiyalarının inkişafı ilə birlikdə məlumatların yığılması çox uyğun bir qiymətlə qarşımıza çıxır. Ağıllı şəhər layihəsinin arxasındakı məntiqin də bu olduğunu düşünsək, çox da bahalı bir layihə olduğu deyilə bilməz.

Toplanan məlumatların növü ağıllı şəhərin ehtiyaclarına görə dəyişiklik göstərir. Ən sadə nümunəsilə havanın keyfiyyətinin ölçülməsi bu məlumatlarla bu bölgədə dəyişikliklər edilərək astma xəstələrinə köməklik edilə bilibər.
Eyni zamanda rabitə, enerji paylama və nəqliyyat sistemlərində ağıllı infrastruktur sistemlərindən istifadə
Təhsildə məlumat emal sistemlərindən geniş istifadə
Fərdlərin informasiya kommunikasiya texnologiyalarından istifadə bacarığı
Bina və tikililərin ağıllı xüsusiyyətləri
Təhlükəsizlikdə ağıllı təhlükəsizlik sistemlərindən istifadə və təhlükəsizliyi dərhal izləmək və qiymətləndirmək
Səhiyyə xidmətləri fərdiləşdirilə və qısa müddətdə çatdırıla bilər
Bina və küçə infrastrukturları üçün ağıllı planlaşdırma metodlarından istifadə
Ağıllı metodlarla şəhər su paylanması və çirkab sularının toplanması
Ağıllı sistemlərlə nəqliyyat infrastrukturunun həyata keçirilməsi.
Ağıllı şəhərlərdə böyük məlumatlar, sosial şəbəkələr, süni intellekt, blok zənciri, muxtar nəqliyyat vasitələri və bulud hesablama texnologiyası fərqlənir.

Günümüzdə şəhərlərin rəqabəti hətta ölkələri qabaqlayır. Sistematik olaraq proqnozlaşdırmaq, müəyyənləşdirmək və sistematik, çevik və davamlı bir şəkildə problemlərin öhdəsindən gəlmək və insan yönümlü ağıllı şəhər layihələri ilə inteqrasiya olunmuş xidmət təqdimetmə və yenilik potensialını ortaya qoymaq mümkün görünür.
Ağılı Şəhərə niyə ehtiyacımız var ?

1- Trafik və Nəqliyyat Problemlərinin Azaldılması

Trafik bir çox şəhər sakini üçün ümumi bir problemdir, lakin texnologiya sayəsində perspektivli həllər artır. Məsələn, ictimai nəqliyyat marşrutları tələbə uyğun olaraq real vaxt rejimində tənzimlənə bilər və ağıllı işıqforlar və ağıllı park yerləri kimi sistemlərdən istifadə edilə bilər. Bu tətbiqetmələrə nümunə olaraq Çinin Hangzhou şəhərindəki süni zəkaya əsaslanan ağıllı şəhər proqramının trafik sıxlığını% 15 azaltmasıdır.

2- Enerji Səmərəliliyində Artım

Ağıllı şəhərlər eyni zamanda real vaxtda enerji istifadəsini izləmək və enerji istehlakını azaltmaq üçün texnologiyadan istifadə edirlər. Məsələn, Amsterdamda enerji istehlakını azaltmaq üçün evlər üçün ağıllı enerji sayğacları təklif olunur. New Yorkda küçə işıqlarının real vaxt məlumatları ilə tənzimlənməsinə və ya sönməsinə imkan verən LED texnologiyası istifadə olunur. Bu nümunələrlə havanın çirklənməsini izləyən sistemlər və ekoloji cəhətdən təmiz binalar da planlaşdırmaya inteqrasiya edilə bilər.

3- Şəhərlərin Təhlükəsizliyində Artım

Wi-Fi bağlantısı, IoT texnologiyaları və CCTV kameraların geniş tətbiqi ilə şəhərdə daxili təhlükəsizliyi artırmaq mümkündür. Məsələn, Bourbon küçəsindəki real vaxt video məlumatları New Orleansda ictimai təhlükəsizlik üçün analiz edilir.

4- Vətəndaşlarla İşbirliyinin Artırılması

Ağıllı şəhərlərin bəlkə də ən həyəcan verici cəhəti vətəndaşların daha çox işə cəlb olunmalarıdır. Mövcud təcrübə forması vətəndaşlara yerli məsələləri daha asanlıqla bildirməyə imkan verən tətbiqetmə və icma şəbəkəsi platformaları kimi nümunələrdir.

5- Əlverişli İnfrastruktur

Şəhərlərin mövcud quruluşu artan şəhər əhalisinin infrastruktur yükünü həll etmək üçün kifayət deyil. Şəhər rəhbərliyi xüsusilə elektrik, qaz və suyun səmərəli istifadəsinə diqqət yetirmişdir. Bundan əlavə, yollar, körpülər, tunellər, dəmir yolu nəqliyyatı, metrolar, hava limanları, dəniz limanları, rabitə daxil olmaqla bütün kritik infrastrukturların vəziyyətini izləyən, məlumatları qiymətləndirən, resurs strukturunu optimallaşdıran, qoruyucu təmir planları hazırlayan və bunların təhlükəsizliyini təmin edən texnologiyalar sistemlər ağıllı şəhərləri vazgeçilməz edir.

6- Artan Şəhər İqtisadiyyatı

Ağıllı texnologiyalarla inteqrasiya olunmuş şəhər həyatı, bu texnologiyalardan istifadə etmək bacarığı olan vətəndaşlar üçün şəhərlərdə yeni iş imkanlarının yaradılmasına kömək edəcəkdir.

7- davamlılıq və ekoloji töhfələr

Resurslardan səmərəli istifadə edildiyi, karbon izinin azaldığı, universal təsirlərin minimuma endirildiyi və istifadəçilərin yaşayış səviyyələrinin yaxşılaşdırıla biləcəyi (hava, su və ətraf mühitin keyfiyyəti baxımından) yaşıl texnologiyalarla ayrılmaz şəkildə işləyən ağıllı şəhərlər ən real yanaşmadır. qlobal istiləşmə və iqlim dəyişikliyi məsələləri üçün həll yolları istehsal edə bilər.

Planetimizin ehtiyac duyduğu yeni nəsil resurs səmərəliliyi, sakinləri üçün ekoloji sistemin zərərləri və istifadəçi dostu tətbiqetmələri ilə "Ağıllı Şəhərlər" gələcək üçün davamlı metodları ilə yaşana bilən bir dünya vəd edir. Yerli rəhbərliklər, vətəndaşlar və dövlətlər üçün qloballaşma və etik problemlərə konstruktiv bir perspektiv verə biləcək bu tətbiqlərin artan inteqrasiyası sayəsində bizi daha yaşana bilən bir dünya gözləyir.

Məqalənin müəlifi: iqtisadiyyat universitetinin Biznes fakültəsinin tələbəsi və ''Valideyin Himayəsindən Məhrum Olan Uşağ Və Gənclərə Yardım'' Təşkilatının sədri Ağa İsmayilzadə