Tarix dəfələrlə bu həqiqəti təsdiq edib ki, hər kişinin arxasında güclü, tədbirli qadın dayanır. Bu həqiqət bu və ya digər formada həm Oskar Uayldın, həm Qrey Conun, həm Anatol Fransın və başqalarının deyimlərinin fabulasını təşkil edib. Tarixə səyahət etməklə bu postulatın müdrikliyinə əmin olmaq olar. Misal üçün, Qədim Misirin əfsanələşmiş çariçası Nefertiti həyat yoldaşının - dahi Misir islahatçısı Exnatonun islahatlarının həmmüəllifi olub. Yarım əsr boyunca patriarxal Çinin hakimiyyətində həyat yoldaşı ilə birgə olmuş imperator Tsinin arvadı imperatriça Tsısini cəsarətlə bu sıraya aid etmək olar.

Müasir dövrümüzün görkəmli Azərbaycan qadınının - dünyamiqyaslı dahi dövlət xadimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin həyat yoldaşı, özündə biliyin, əməksevərliyin, humanizmin və xeyirxahlığın nadir vəhdətini təcəssüm etdirən Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın adı beynəlxalq arenada nüfuzla çəkilir.

Bəlkə də indiki mərhələdə dünyanın heç bir qadın siyasi xadimi, Şərq qadınının müdrikliyini, əxlaqını, lütfünü Qərbin siyasi modernizmi, zəkası, düşüncə azadlığı ilə birləşdirə bilməyib. İki böyük dünya sivilizasiyasının bütün bu xüsusiyyətləri onda inanılmaz harmoniya ilə yanaşı yaşayır.

Eyni zamanda, həyatiliyi Azərbaycan xalqının tarixinin tükənməz qüdrətində, qədim təkrarolunmaz mədəniyyətində, azadlıq və tərəqqi naminə polad iradəsində təzahür edən Mehriban xanım Əliyevanın şəxsiyyətinin qaynaqlarını qeyd etmək yerinə düşər.

Mehriban xanım Əliyevanın genetik cizgiləri onun mənəvi elitarlığının daşıyıcısı olub yüksək əxlaqi xarakterini simvolizə edir. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə nəzər salsaq, o dövrün görkəmli mütəfəkkirlərindən, yazıçılarından biri də Mir Cəlal Paşayevdir.

Ötən əsrin Azərbaycan jurnalistikasının patriarxlarından biri kimi onun ana babası, uzun illər "Bakı", "Baku" qəzetlərinin redaksiyasına rəhbərlik etmiş, Azərbaycan tarixində silinməz iz qoymuş Nəsir İmanquliyevdir.

Mehriban Əliyevanın anası - akademik, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru Aida İmanquliyeva əsərləri ilə Azərbaycan humanitar elminin bu sahəsini bütün dünyada tərənnüm edən və onu inanılmaz dərəcədə yüksək səviyyəyə qaldıran tanınmış şərqşünas idi.

Mehriban Əliyevanın atası - fizika-riyaziyyat elmləri sahəsində görkəmli alim, akademik Arif Paşayev Azərbaycan Respublikasının elm və təhsil sisteminin və mülki aviasiyasının fəxri olan Milli Aviasiya Akademiyasının rəhbəridir.

Mehriban xanım Əliyevada bu nadir genetik kodun misilsiz mirası əmək qabiliyyəti, elmi, siyasi və idarəçilik biliklərini dərk etmək əzmi ilə birləşərək onu həm yaradıcılıq, elmi təcəssüm, həm də ictimai və dövlət tənzimlənməsi zirvələrinə çatdırmışdır. Şübhəsiz ki, genetik istedadının üzə çıxmasına onun özündə formalaşdırdığı yuxarıda sadalanan məziyyətlərlə yanaşı, müasir dövrün dahi siyasətçisi, əzəmətli dövlət başçısı İlham Əliyevlə ailə müttəfiqliyi şərait yaradıb. Fikir eyniliyi və yekdillik Azərbaycan Respublikasının siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni tərəqqisini təmin etmək üçün onların birgə fəaliyyətlərini sinxronlaşdırıb. İstər daxili, istərsə də xarici siyasi arenada bütün düşüncələrində, konkret addımlarında Azərbaycan xalqının bəşər sivilizasiyasının zirvələrinə doğru hərəkətinə son dərəcə konstruktiv rəhbərlik etməsində əsas təkan dahi ümummilli lider, Azərbaycan xalqının tarixi, dünyamiqyaslı siyasi xadimi Heydər Əliyevin ideyaları və konkret əməlləri olmuşdur.

Mehriban xanımın ilkin elmi-yaradıcılıq irsinin inkişafına qayıdaraq onun 1982-ci ildə Bakının ən güclü məktəblərindən birini qızıl medalla bitirdiyini qeyd etməmək mümkün deyil; 1982-1988-ci illərdə Sovet İttifaqının aparıcı universitetlərindən birində - Birinci Moskva Tibb İnstitutunda təhsilini müvəffəqiyyətlə davam etdirir. İ.M.Seçenov adına bu ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra akademik M.M.Krasnovun rəhbərliyi ilə Moskva Elmi-Tədqiqat Göz Xəstəlikləri İnstitutunda işləməyə başlayır və daha sonra - 2005-ci ildə "Evtanaziya və dünyada bəşəriyyət problemi" mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir.

Mehriban xanım Əliyevanın yorulmaz fəaliyyətinin ölkənin ictimai-siyasi inkişafı perspektivindən Azərbaycan Respublikası üçün böyük əhəmiyyətini ən sadə formada ümumiləşdirərək, üç onilliyə yaxın müddətdə suveren Azərbaycan ərazisinin 20 faizinin işğalını yöndəmsiz şəkildə reabilitasiya etməyə çalışan Ermənistanın informasiya və təbliğat ekspansiyasının dəf edilməsində onun da rolunu xüsusilə vurğulamaq lazımdır.

Amma Mehriban xanımın o zamankı genişmiqyaslı fəaliyyəti sayəsində işğalçı ölkənin bu hərəkətləri sizif əməyinə çevrildi. Onun dünyada Azərbaycanın mütərəqqi imicini formalaşdırmaq, sosial-iqtisadi, siyasi, mədəni nailiyyətlərini nümayiş etdirmək üçün göstərdiyi titanik səylər real nəticələr vermiş və erməni siyasi qüvvələrinin anti-Azərbaycan fəaliyyətinin təbii olaraq gözdən salınmasına səbəb olmuşdur.

Beləliklə, Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycanı tanımaq istiqamətində fəaliyyətinin prioritet olması onun simasında beynəlxalq səviyyəli qüdrətli ictimai-siyasi xadim obrazı yaratdı.

2004 -cü il mayın 10-dan rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondu Mehriban xanım Əliyeva üçün nəzərdə tutulan ideyaların gerçəkləşməsində fundamental əsas oldu. Valideynlərini itirmiş uşaqlara yardımın təşkili, uşaq bağçalarının və məktəblərin tikintisi və yenidən qurulması ilə yanaşı, Fond onun rəhbərliyi altında Azərbaycan Respublikasının sarsılmaz nüfuzunu təsdiqləyən proqramlar həyata keçirmişdir.

Həmin illərdə Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyətində əsas istiqamət erməni təbliğatının saxta daqerreotiplərinin daim ifşa edilməsi və Azərbaycan ərazilərində dinc əhaliyə qarşı törədilmiş cinayətlərin bütün dünya birliyi tərəfindən tanınması, bütövlükdə dünya ictimaiyyətinin tanıdığı cinayətlərə çevrilməsinə yönəldilmiş tədbirlər olmuşdur.

Onun bilavasitə himayəsi ilə "Qarabağ həqiqətləri" bukletlər topluları, "Müharibə və mədəni-tarixi abidələrimiz", "Azərbaycana qarşı müharibə: silah altında mədəni irs" kitabları nəşr olunmuşdur.

2008-ci ildə erməni quldur dəstələrinin 1992-ci ilin fevralında Xocalı şəhərində dinc əhaliyə qarşı törətdikləri soyqırımının mahiyyətini üzə çıxaran "Xocalıya ədalət!" kampaniyasına başlanılmışdı. Bu kampaniya ondan çox dövlət, ABŞ-ın 20-dən çox ştatının qanunverici orqanı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Şotlandiya parlamenti tərəfindən dəstəklənmişdir.

2019-cu ildə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə həsr olunmuş mərasimdə Dövlət Dumasının hər bir fraksiyasından olan Rusiya parlamentariləri Azərbaycana dəstəyini ifadə etmək, öz seçicilərinə və bütün dünyaya belə hadisələrin yolverilməzliyini çatdırmaq məqsədilə iştirak etmişlər.

2005-ci ildə parlament seçkilərində 14 saylı Xəzər seçki dairəsindən Mehriban Əliyevanın namizədliyi irəli sürülmüşdür. O, respublikanın qanunverici orqanı olan Milli Məclisdə xalq nümayəndəsi statusunu almış, 2010-cu ildə parlament seçkilərində 94,49 faiz, 2015-ci ildə isə 96,7 faiz səs toplamışdır.

Onun respublikanın seçki mühitində belə nəticə qazanması təsadüfi deyildi. Belə ki, müasir Azərbaycan Parlamentinin fəaliyyət tarixində misli görünməmiş addım onun 28 May - Respublika Günü ilə bağlı amnistiya qanununun qəbul edilməsi xahişi ilə Milli Məclisə müraciət etməsi oldu. Bu qanunvericilik təşəbbüsü 2007, 2009, 2013 və 2016-cı illərdə 30 mindən çox məhbusun müxtəlif cəzalardan azad edilməsinə səbəb olmuşdur.

Mehriban Əliyevanın Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında artan rolu onun Avropa Olimpiya Komitəsi tərəfindən qitə yarışlarının "qızıl standartı" kimi tanınan 2015-ci il Bakı Avropa Oyunlarının Təşkilat Komitəsinə rəhbərlik etməsində özünü bir daha göstərmişdi.

“Bakı 2015” Olimpiya proqramı kontekstində Mehriban Əliyeva 2015-ci il aprelin 10-11-də Moskvada tədbirin təqdimat mərasimində iştirak etmişdir.

2015-ci ilin sentyabrında Mehriban Əliyeva Fransaya rəsmi səfər etmiş və Parisdə prezident Fransua Olland, tanınmış siyasi xadim, Fransanın Böyük Britaniyadakı ovaxtkı səfiri Jan Pyer Juye, Parisin birinci dairəsinin meri Fransua Leqare ilə görüşmüşdür. O, "Azərbaycan - tolerantlıq ölkəsi", "Azərbaycan kəndi" fotosərgisinin açılışında və "Dini tolerantlıq: Azərbaycanda birgəyaşayış mədəniyyəti" konfransında çıxış edərək parislilərin qəlbini fəth etmişdir.

Milli Məclisin 4 mart 2016-cı il tarixli qərarına əsasən, Mehriban Əliyeva Azərbaycan-Fransa parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupuna rəhbərlik etmişdir.

2016-cı ilin sentyabrında Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına bəzi dəyişikliklərin edilməsi məqsədilə Azərbaycanda konstitusiya referendumu keçirilmişdir. Dəyişikliklər bir sıra məsələlərlə yanaşı, Birinci vitse-prezident vəzifəsinin təsis edilməsini də özündə ehtiva edirdi. Referendum Azərbaycan xalqının öz Prezidenti ilə tam yekdilliyini, onun daxili və xarici siyasətini qeyd-şərtsiz dəstəklədiyini nümayiş etdirdi və nəticədə, Konstitusiyaya 29 əlavə və dəyişikliklərin edilməsinin zəruriliyi demək olar ki, yekdilliklə qəbul edildi.

Mehriban xanım Əliyevanın uzun illər ictimai-siyasi, xeyriyyəçilik və mesenat fəaliyyəti ilə əldə etdiyi möhtəşəm nüfuzu Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin onu ölkənin idarə edilməsində özünün həmfikri kimi Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti təyin etməsi üçün stimul oldu. Bundan sonra Mehriban Əliyeva siyasi fəaliyyətini yeni mərhələdə davam etdirdi.

14-15 mart 2017-ci il tarixlərində o, Fransaya rəsmi səfər etdi və bunun nəticəsi Fransanın o vaxtkı prezidenti Fransua Ollandın sözləri ilə desək, belə oldu: "...ölkələrimiz ilk növbədə ticarət və mədəni bağlar sayəsində daha da yaxınlaşıblar".

2017-ci il sentyabrın 15-də Mehriban Əliyeva Yaponiya xarici işlər nazirinin parlament işləri üzrə müavini Manabu Horinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul etmiş, bu ölkənin neft sahəsində əməkdaşlığın yeni real perspektivlərinin müzakirəsi zamanı Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda "Azəri-Çıraq-Günəşli" yatağının birgə işlənməsi üzrə birgə fəaliyyət, o cümlədən qeyri-neft sektorunda - turizm, kənd təsərrüfatı və təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunmuşdur.

Daha sonra 2017-ci il sentyabrın 17-20-də Prezident İlham Əliyev Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva ilə ABŞ-a səfər edərək BMT Baş Assambleyasının 72-ci sessiyasında iştirak etmişlər.

2019-cu ilin noyabrında Mehriban xanım Əliyeva Birinci vitse-prezident vəzifəsində ilk rəsmi dövlət səfərini Rusiyaya etmiş və Prezident Vladimir Putin Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin hərtərəfli inkişafında Mehriban xanım Əliyevanın xidmətlərinə görə, onu Rusiya Federasiyasının ali hökumət mükafatı - “Dostluq” ordeni ilə təltif etmişdir. Mehriban xanımın dövlət rifahı naminə fədakar əməyinin bu kimi faktlarını saysız-hesabsız sadalamaq olar.

44 günlük Vətən müharibəsindən sonra torpaqlarımız işğaldan azad olundu. Prezident İlham Əliyev və respublikanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqının ulu öndərinin məzarı önündə baş əydilər, Azərbaycan dövlətçiliyinin banisi Heydər Əliyevin ruhu qarşısında bildirdilər ki, onun başladığı iş Azərbaycanın qəhrəman oğullarının mütləq qələbəsi və zəfəri ilə başa çatmışdır.

Tamamilə təbiidir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Qələbə Günü münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciətindən sonra Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyeva xalqı təbrik etmişdi.

Prezident İlham Əliyev həyat yoldaşı, silahdaşı, həmfikri, Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva ilə çiyin-çiyinə işğaldan azad edilmiş rayonları gəzərək müharibədən sonrakı yenidənqurma işlərinə bilavasitə rəhbərlik edir, bu ərazilərin abadlaşdırılması, yenidən qurulması, sosial-məişət şəraitinin yaradılması istiqamətində əlindən gələni edirlər.

Onu da əlavə etmək lazımdır ki, Mehriban xanım Əliyevanın Azərbaycan xalqının həm ictimai-siyasi, həm də sosial-iqtisadi və mədəni tərəqqisini təmin edən belə səmərəli fəaliyyətinə heç də hamı məmnunluqla baxmır. Azərbaycan xalqının mənafeyini ölkəmizi hökmranlığa çevirməyə can atan digər dövlətlərin oliqarx istəklərinə tabe etmək üçün öz eqoist məqsədləri üçün çalışan "beşinci kolon" həm ölkə daxilində, həm də xaricdə hələ də ömrünü başa vurmayıb.

Lakin Prezident İlham Əliyev, respublikanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva kimi xalqına sədaqətli liderlərin rəhbərlik etdiyi və ruhlandırdığı Azərbaycan xalqının böyük əksəriyyəti bu cür satqınların, dönüklərin qarşısında həmişə qətiyyətlə dayanıb.

Bir vaxtlar amerikalı ictimai xadim Ella Beyker demişdi: "İşıq verin, insanlar bir yol tapacaqlar". Bu gün Azərbaycan xalqı belə bir nuru onun görkəmli oğlu - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və sədaqətli qızı - Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevadan alır.

Adəm İSMAYILOV,

Siyasi elmlər doktoru.