Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının Baş katibi Stanislav Zas RİA Novosti-yə müsahibəsində KTMT “sülhməramlıları”nın Qazaxıstandakı fəaliyyəti barədə danışıb. Müsahibəni Ovqat.com-un tərcüməsində təqdim edirik:
 
- Stanislav Vasilyeviç, KTMT sülhməramlı qüvvələri Qazaxıstana hansı əsaslarla göndərilir?
 
- KTMT-nin Kollektiv Sülhməramlı Qüvvələrinin Qazaxıstan Respublikasına göndərilməsinin əsasları Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi, Sülhməramlı fəaliyyət haqqında Sazişin 2 və 4-cü maddələri və təbii ki, Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Cömərd Kemeleviç Tokayevin hərbi yardım üçün müraciətidir. Bu, dövlətlərimizin başçılarının sülhməramlı əməliyyat keçirmək qərarına əsas verdi. Kollektiv Təhlükəsizlik Müqavilənin ikinci maddəsində aydın və aydın şəkildə göstərilir ki, dövlətin təhlükəsizliyinə, sabitliyinə, ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə təhlükə yaranarsa, KTMT-yə üzv olan dövlətlər bu dövlətə yardım göstərmək məqsədilə öz mövqelərini əlaqələndirmək və müvafiq tədbirlər görmək və həyata keçirmək üçün dərhal məsləhətləşmələr keçirməlidirlər. Hazırda orada baş verən hadisələr ölkənin təhlükəsizliyinə, sabitliyinə, hətta ərazi bütövlüyünə real təhlükə yaradır. Ona görə də belə bir müraciət daxil olub, KTMT-yə üzv dövlətlərin başçılarının fövqəladə məsləhətləşmələri keçirilib və təşkilatın sülhməramlı potensialından istifadə etmək üçün müvafiq qərar qəbul edilib. Bu qərar Qazaxıstandakı təhlükələri minimuma endirmək və lokallaşdırmaq üçün verilib.
 
- KTMT-nin Kollektiv Sülhməramlı Qüvvələrinin Qazaxıstanda nə qədər qalması nəzərdə tutulur?
 
- Dövrün qısa olacağını gözləyirik. Kollektiv Təhlükəsizlik Şurasının qərarında isə belə deyilir: “qısa müddətə”. Hansı qısa müddətə - bir neçə gün və ya bir neçə həftə - bu, Qazaxıstanda yaranacaq vəziyyətdən və təbii ki, Qazaxıstan rəhbərliyinin mövqeyindən asılı olacaq. Əgər Qazaxıstan hesab etsə ki, vəziyyət sabitləşib və ona digər dövlətlərin köməyi olmadan öz qüvvələri tərəfindən nəzarət edilir, o zaman təbii ki, əməliyyat başa çatacaq və bütün qoşunlar çıxarılacaq.
 
- Kollektiv Sülhməramlı Qüvvələrin tərkibinə kimlər daxildir, onların ümumi gücü nə qədərdir?
 
- Bütün dövlətlərimiz öz bölmələri ilə iş qaydasında iştirak etməyə hazır olduqlarını bildiriblər və onların köçürülməsinə başlanılıb. Sülhməramlı kontingentin Rusiya hissəsinin qabaqcıl qrupu artıq Qazaxıstandadır və qarşıya qoyulan tapşırıqları yerinə yetirməyə başlayıb. İki-üç saatdan sonra Belarus qrupunun birinci eşalonu orada olacaq. Tədricən, - məncə, sabah ərzində - biz bütün digər sülhməramlı birləşmələrimizin yerləşdirilməsini başa çatdıracağıq.
 
Kollektiv Sülhməramlı Qüvvələrin qruplaşmasının ümumi ölçüsü fərqli ola bilər. İndi qəbul edilmiş qərarlara uyğun olaraq 2500-ə yaxın hərbi qulluqçu nəzərdə tutulur. Kontingentin tam sayı vəziyyətə görə dəyişilə bilər.
 
Bizdə KTMT-nin Sülhməramlı Qüvvələrinə daxil olan birləşmələrin tam siyahısı var - təxminən 3,6 min. Ona görə də lazım gələrsə, Qazaxıstanda qruplaşmanı gücləndirəcəyik.
 
- Kollektiv sülhməramlı kontingentə hansı bölmələr daxildir?
 
- Bütün dövlətlərimizdən danışsaq, müxtəlif bölmələr var. Əsasən, bunlar, əlbəttə ki, mobil bölmələrdir. Bölmələr fərqli adlanır: Hava-Dəniz Qüvvələri, Xüsusi Əməliyyat Qüvvələri, Xüsusi Qüvvələr. Bu bolmələr kontingentin onurğasını təşkil edir.
 
KTMT-ə üzv dövlətlərin silahlı qüvvələrinin Sülhməramlı Qüvvələrinə məhz daimi döyüş hazırlığında olan bölmələr daxildir. Onlar heç bir hazırlıq olmadan tapşırığı yerinə yetirməyə hazırdırlar.
 
- Rusiyanın KTMT-dəki müttəfiqlərinin sülhməramlı qüvvələrində iştirakı - bu, əhəmiyyət kəsb edir, yoxsa simvolikdir? Kontingentin böyüklüyü ilə bağlı müxtəlif məlumatlar var, məsələn, Ermənistan KİV-i Ermənistandan 70 nəfərlik bir bölmənin iştirak etdiyini bildirib.
 
- Söhbət kəmiyyətdən getmir. Bu, Qazaxıstanı dəstəkləməyə hazır olmaq anlamına gələn jestdir. Qərar KTMT-nin bütün dövlətləri tərəfindən dəstəklənir. Bizim üçün vacib olan budur.
 
- Sülhməranlıların yerləşdirilməsi coğrafiyası necədir? Bütün əsas şəhərlərdə, yoxsa yalnız Almatıda yerləşmək nəzərdə tutulur?
 
- Mən hələ coğrafiyadan danışmayacağam. Bu, sülhməramlı kontingentin komandirinin hüquq mühafizə orqanları və Qazaxıstan Müdafiə Nazirliyi ilə əməkdaşlıq edərək, sülhməramlı bölmələrimizin səylərinə ehtiyac duyulan yerdə qəbul edəcəyi qərarlardan asılı olacaq.
 
Əgər onlara tapşırılan vəzifələrdən danışsaq, bunu şərti olaraq iki əsas yerə bölmək olar. Birincisi, ən mühüm dövlət, strateji obyektlərin mühafizəsidir. İkinci vəzifə isə asayişin qorunmasına kömək etməkdir ki, insanlar özlərini təhlükəsiz hiss etsinlər.
 
Sülhməramlı kontingentin fəaliyyəti ilə bağlı bəzi ehtimallar irəli sürərək deyirlər, bizim bölmələr nümayişləri dağıdacaq və sairə - yox, bu olmayacaq. KTMT-in kollektiv sülhməramlı kontingentinin başqa vəzifələri var. Hansısa işğal, hətta əvvəlcədən razılaşdırılmış işğal planı barədə irəli sürülən iddialar ümumiyyətlə tam axmaqlıdır. Bu çətin dövrdə Qazaxıstana yardım və dəstək göstərmək Kollektiv Təhlükəsizlik Şurasının qərarının əsas motividir. Vəziyyət sabitləşən kimi daha bir qərar veriləcək və sülhməramlı əməliyyat başa çatacaq. Ona görə də təbii ki, onların “vəziyyətdən istifadə etdiklərini” dinləmək və oxumaq çox xoşagəlməzdir – bu, tamamilə cəfəngiyyatdır. Yenə deyirəm: bütün dövlətlərimizin səmimi istəyi bu çətin vəziyyətdə Qazaxıstana həqiqətən kömək etmək, dəstək olmaqdır.
 
- Sirr deyil ki, hazırda Qazaxıstanda silahlı dəstələr fəaliyyət göstərir. Əgər onlar sülhməramlı qüvvələrin mühafizə etdiyi obyektə hücum etsələr, sülhməramlıların silahdan istifadə etmək səlahiyyəti varmı?
 
- Bəli, bu halda silahlardan istifadə olunacaq. Kollektiv Sülhməramlı Qüvvələrin hərbi qulluqçuları belə hüquqlara malikdirlər.
 
- Sülhməramlı qüvvələrin komandanı kim olacaq?
 
- Qərar hələ rəsmiləşmədiyi üçün hadisələri qabaqlamaq istəmirəm. Sülhməramlıların komandirinin təyinatı ilə bağlı qərarı KTMT-nin Müdafiə Nazirləri Şurası verəcək. Artıq bir namizəd var, amma hələ təsdiqlənməyib, ona görə də adını açıqlamaq istəmirəm. Qərar verildikdən sonra mətbuatda dərc olunacaq.
 
- KTMT sülhməramlılarının köçürülməsi respublikada dönüş yarada bilərmi?
 
- Vəziyyət çətindir, amma artıq ehtiyatlı nəticə çıxarmaq olar - gecə və bu gün günorta baş verən hadisələrə əsasən, artıq müəyyən dönüş müşahidə olunur. Daha yaxşı nəticə üçün bu tendensiyanın güclənəcəyinə ümid edirik.
 
- O cümlədən KTMT-nin köməyi ilə?
 
- Düşünmək istərdim ki, KTMT-nin də köməyi ilə. Hələ ki qazax qüvvələri bunun öhdəsindən gəlməyə çalışırlar. Onlar üçün çətindir, əlbəttə, ona görə də kömək etmək lazımdır.
 
Tərcümə: Ovqat.com