Yevgeni Priqojinin rəhbərliyi altında “Vaqner” özəl silahlı qüvvələrinin üsyanı, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin isə üsyançıları bağışlaması və asi komandiri Belarusa sürgün etməsi bütün dünya tərəfindən Kremlin zəifliyi kimi dərk olundu. Kiyevdə isə hadisələrə daha təmkinli yanaşırlar.

Ovqat.com-un məlumatına görə, ukraynalı bir çox analitiklərin fikrincə, “Vaqner üsyanı” Putinin Kiyevi işğal etmək üçün hazırladığı plan ola bilər. 

Güman olunur ki, Ukraynanın əks-hücum əməliyyatlarını dayandırması və ölkənin şərq və cənubundakı qüvvələrini şimala çəkməyə məcburiyyətində qalması üçün Belarusdan Kiyevə hücum etmək zəruriyyəti yaranmışdı. Kreml isə bu işi “Vaqner”ə həvalə etdi və Priqojinin Minskə göndərilməsi də bu ssenarinin tərkib hissəsidir.

“İnformator-Ukrayna” nəşrinin bu ehtimalını gücləndirən bəzi hadisələr də var. Belə ki, rəsmi Kiyev son zamanlar şəhərdəki sığınacaqları gücləndirməyə çalışır, bir çox idarə və nazirliklərin rəhbər kadrlarını məzuniyyətdən təcili geri çağırır və s. Nəşrin iddiasına inansaq, 2022-ci ilin noyabrında Kiyevə səfərə gələn Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Börns də Ukrayna hakimiyyətini bu təhlükə ilə bağlı xəbərdar etmişdi.

Kiyevə yenidən hücum planlarının daha incə detallarını anlamaq üçün “İnformator-Ukrayna”nın bu sabah dərc etdiyi “Kiyev üçün pis xəbər? - Putin Ukrayna paytaxtını ələ keçirməyə çalışacaq: bu niyə mümkündür?” sərlövhəli məqaləsini diqqətinizə çatdırırıq.

“Kiyev üçün pis xəbər? - Putin Ukrayna paytaxtını ələ keçirməyə çalışacaq: bu niyə mümkündür?”

Təəssüf ki, bu, artıq Facebook ilə divan analitiklərinin qeybətinə və ya düşüncəsinə bənzəmir: Kiyevdə şəhərin müdafiəsinə hazırlığın ilkin əlamətləri müşahidə olunur. Məlumata görə, bir sıra nazirliklərdə şöbə müdirləri və digər rəhbərlər məzuniyyətdən geri çağırılır. Nə deməkdirsə, "bomba sığınacaqlarının yoxlanılması" aparılır. Kiyev ətrafında hərbi texnikanın və Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin (USQ) bölmələrinin hərəkətini müşahidə etmək olar-bəziləri paytaxt istiqamətində hərəkət edir. Daha konkret danışmaq istəmirik. Bütün bunlar onu göstərə bilər ki, Putinin son günlər haqqında danışılan Kiyevə hücumu bərpa etmək niyyəti realdır. Bu, əlbəttə ki, kiyevlilər üçün pis xəbərdir. Hadisələrin bu cür dönüşündən dəqiq danışmaq hələ tez olsa da, bütün bunlar Rusiyanın Narışkin kimi rəsmi və ya yarı rəsmi şəxslərinin dövlətin simasını qorumaq üçün Kiyevə hücumu təkrarlamaq niyyəti ilə bağlı açıqlamaları fonunda baş verir... 

Həm də aydındır ki, bütün bu hərəkət Priqojinin “Vaqner” rəhbərliyi ilə birlikdə Belarusda özünə məskən taparaq üsyanını dayandırdıqdan sonra başladı. Onun bu qərarı istər-istəməz aşağıdakı fikirləri ağla gəlir: bəlkə bütün bunlar “Vaqner”in lazımsız suallar doğurmadan Belarusa gəlməsi olan bir tamaşa idi? 

Kiyevə hücum Putinin nəyinə lazımdır?

Ekspert mühitində belə bir fikir var ki, Ukraynadakı uğursuz müharibə şəraitində Putin onu yerindəcə tapdalaya bilməz. Əks təqdirdə, onu öz komandası “yeyər”. Putinin yalnız hücumlara ət göndərmədiyini, ancaq bir məqsədə çatmağa çalışdığını və çatdığını izah edən bir növ taktiki planı olmalıdır. 

Əslində Putinin belə planları çox idi. Kiyevi üç günə götürmək onun ilk planı kimi yadda qalmışdı. Sonra başqaları ortaya çıxdı. Məsələn, "qara plan": Ukraynanı işıqsız, internetsiz buraxmaq, nəticədə qoşunları rahatlıqla Kiyevə yönləndirmək imkanı. Plan uğursuz oldu: Putin raketlərinin böyük bir ehtiyatını israf etdi, lakin tam bir qaranlığa nail ola bilmədi. 

Vətəndaşlar qışda işıq və istilik olmadan vəhşicəsinə əziyyət çəkirdilər. Ancaq eyni zamanda, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin enerji obyektlərinə edilən hücumlardan faktiki asılı olmadığı ortaya çıxdı. Kritik mülki infrastrukturlar - mobil rabitə, mağazalar, yanacaqdoldurma məntəqələri, xəstəxanalar, dövlət qurumları generatorlardan elektrik enerjisi alaraq işləməyə davam etdilər.  

Kiyevin enerji təchizatı

İşıq 2023-cü ilin fevral ayının əvvəlində Kiyevə qayıtdı.

Bir müddət sonra Putinin yeni bir planı dövriyyəyə buraxıldı – Kiyevi göydən vurmaq. May ayı ərzində Kiyevdə, şəhərin demək olar ki, bütün strateji əhəmiyyətli obyektləri gündəlik raket zərbələrinə məruz qaldığı zaman baş verənlərin əsl məqsədi bu idi. Planda, ehtimal ki, Kiyevin hava hücumundan müdafiəsini “Kinjal” və “İsgəndər” raketləri ilə məhv etmək nəzərdə tutulurdu. Paytaxtda heç bir örtük qalmayanda onu FAB tipli idarə olunan bombalarla vura bilərdilər: bu bombalar yazda ortaya çıxdı və indiyədəj təcavüzkar rus ordusu Ukraynanın sərhəd ərazilərini səxavətlə bombalayır. 

Plana görə, hava zərbələri paytaxtı Baxmut və ya Mariupol kimi xarabaya çevirdikdən sonra Şoyqu ağ atla oraya girəcəkdi. Və ya ağ “Mercedes”lə. Və Kreml xüsusi əməliyyatın məqsədlərinə çatdığını bildirəcəkdi.  

Bu plan da uğursuz oldu: məlum oldu ki, “Patriot” hətta “Kincal”ları də yaxalayr və paytaxt heç vaxt hava hücumundan müdafiə sistemisiz qalmayıb. Ruslar Kiyevin hava hücumundan qurtula bilməyəcəklərini anladıqda, paytaxtı atəşə tutmağı minimuma endirdilər. 

Bütün may və iyun ayının yarısı boyunca rusların Kiyevi döyməsinin onsuz da xeyli az olan qanadlı və ballistik raket ehtiyatlarını yalnız amerikalılara burnunu silmək və "qüdrətsiz Patriot"u sıradan çıxarmağa xidmət etdiyi fikri sadəlövhlükdür.

Və yəqin ki, yeni bir plan da var: ruslar Ukraynanı təslim olmağa və ya sülh danışıqlarına inandırmaq üçün qələbə qazanan "ət hücumlarına" başlaya bilərlər. Hadisələrin belə bir inkişaf ehtimalı, əlbəttə ki, yüz faiz deyil. Ancaq bunu istisna etmək olmaz.

Kiyevə hücum ehtimalı niyə realdır? 

Ehtimal iki səbəbdən məntiqli görünür. Birincisi, daxili amil. Putin müharibədə təslim olarsa, dərhal gücünü itirəcək. Çünki Ukraynadakı müharibə onun təşəbbüsü idi. Kremlin yuxarı eşalonunda müharibənin əleyhinə çox səs çıxaranlar var idi. İndi bu səslər yenidən təkrarlana bilər: Vova, müharibəniz necədir? Putin onlara cavab verməlidir. Cavab, “hər gün min döyüşçümüzü heç bir mənası olmadan ölümə atırıq, Baxmut kimi” – ola bilməz. Bu fikrin hər kəs tərəfindən alqışlanması ehtimalı yoxdur. Daha konstruktiv fikirlər lazımdır. Bu baxımdan, yeni  plan hətta uğursuz olsa belə, bir müddət yaxşı fikir kimi görünə bilər. 

Putinin sevimli dostları

İkinci səbəb, xarici amil. Heç kimə sirr deyil ki, Moskvanın sülhə çox ehtiyacı var. Və hətta müəyyən şərtlər barədə bazarlıq etməyə də hazırdır. Putinin dostları bütün mənbələri, gizli diplomatiyanı, Vatikanın missiyasını, BRICS, Türkiyəni, Avropa və ABŞ-dakı sağçı siyasətçiləri, hətta Afrika liderlərini bu prosesə daxil etdilər. Və hamısı bir şey üçün  idi – yeni Minsk razılaşması və ya hərbi əməliyyatların dayandırılması üçün başqa bir format.

Kiçik bir nüans var. Zelenski də, Ukrayna da, kollektiv Qərb (Bəli, bunun Kremlin termini olduğunu bilirik) də buna qarşıdır. Ukrayna ərazisindən rus qoşunlarının tam çıxarılmasından sonra sülh masasına oturmağı təklif edirlər. Ancaq Kiyevə hücum uğurlu olarsa, Ukrayna bu şərtləri qəbul edib masaya otura bilər. Yəqin ki, Kremldə belə düşünürlər.

Bəs, Kiyevi almağa onların gücü çatmayacaqmı? 

Yəqin ki, yox. Lakin USQ paytaxtı qorumaq üçün bölmələrini cənubdan və şərqdən şimala köçürməli olacaq. Əks-hücum dayandırılacaq. Təcavüzkarlar isə Donbassda daha da irəliləmək üçün bundan istifadə edə biləcək.

Kremldə bu qərar, ehtimal olunan itkiləri nəzərə alsaq belə, alternativ planlardan məsələn, Zaporojye AES – in partladılmasından daha uğurlu görünə bilər, əks halda digər addımın nəticələrini həm NATO reaksiyası, həm də Rusiya üçün radiasiyadan mümkün ziyan baxımından qiymətləndirə bilməməsi səbəbindən.

Yenə də əks-hücum Putin üçün alçaldıcıdır. Əks hücum əməliyyatlarında USQ məhdud uğur qazansa belə, bu, Xersondakı "çətin qərarlar" kimi ağır nəticələnməyəcək.

USQ-nun əks-hücumu həm Ukrayna cəmiyyəti, həm də Qərb üçün bir gözləntidir. Kiyevin sürətli bir zərbə ilə geniş miqyaslı əks hücumu - güc əlamətidir. Üstəlik, Zaporojyedən Luqanska qədər kilometr-kilometr geri çəkilmək Priqojin tərəfindən edilən çevrilişdən daha ayıbdır. Kiyevə sürətli irəliləyiş Ukraynanın əks-hücumunu poza bilər.

Bütün bunların Priqojinlə nə əlaqəsi var?

Priqojinin bütün qüvvələrinin Belarusa göndərilməsi Kiyevə hücum etməyə hazırlıq fərziyyəsini gücləndirir. Üstəlik, “vaqnerçilər” bu cür hücumlarda tanınmış ustalardır. Həm də muzdluların fəda olunması nizami ordunun itkisi deyil.

Priqojinin Kiyevə zərbyəə endirmə hazırlaşmaq üçün Belarusa göndərildiyi fikrini Böyük Britaniya Ordusu Baş Qərargahının keçmiş rəisi Richard Dunnat da “Sky”  xəbərlərə verdiyi müsahibədə söylədi. Yəqin ki, bu ehtimalı NATO baş katibi Jens Stoltenberq də istisna etmir.  

Ancaq Priqojinin yeni rolu indiki anda tam etibarlı şəkildə qiymətləndirilə bilməz. Zira bu rol potensial təhlükə nəzərə alındıqda əsassız görünür. Təhlükə hələlik niyyətdən ibarətdir və Kremlin psixopatının başında artıq yetişmiş hazır bir plan deyil.

Məlumata görə, Kreml Kiyevə yeni hücum planını – 2022-2023 – cü ilin qışında nəzərdən keçirib. Güman edilir ki, bu təhlükə barədə Ukrayna hakimiyyətinə 2022-ci ilin noyabrında səfərdə olan CIA rəhbəri Uilyam Burns xəbərdarlıq edib. Xatırladaq ki, Burnsun Kiyevə bundan əvvəlki səfəri genişmiqyaslı işğaldan bir ay əvvəl – 2022-ci ilin yanvarında baş tutmuşdu.

Tərcümə etdi: Ovqat.com