Qarabağdan 30 minə yaxın narazı erməninin Ermənistana getməsi qonşu ölkədə onsuz da var olan qarabağlı-irəvanlı ziddiyyətini daha da körükləyir və bu, erməni mətbuatında da özünü açıq şəkildə büruzə verir. Erməni yazarlardan Tevos Arşakyanın qələmə aldığı "İrəvanlılar niyə Qarabağa borcludurlar?" sərlövhəli yazısında bu, açıq-aydın şəkildə görünür. Ermənistanın ciddi media qurumlarından birində belə bir yazının dərc olunması vəziyyətin nə qədər tünd olduğunu göstərir.

Sirr deyil ki, onminlərlə narazı erməninin Ermənistana getməsi Paşinyana qarşı cəbhənin sıralarını xeyli artırdı. Rusiyaya xəyanət edən Paşinyanın devirmək istəyən Kreml üçün bu, göydəndüşmə fürsət yaradır. Amma bu sayda insanla narazılıq dalğasının böyüdülməsi Paşinyanı devirməyə yetərmi?

Ovqat.com-un fikrincə, yox. 

Rusiya öz hədəfinə çatmaq üçün yəqin ki, Rusiyadakı erməniləri də sıxışdaracaq. Özü də kasıb erməniləri. Onlardan 1 milyonu Ermənistana qayıtsa, qüvvələr nisbəti Paşinyanın ziyanına dəyişə bilər. Amma bunun da başqa bir təhlükəsi var - Ermənistanın vətəndaş müharibəsinə sürüklənə bilər.

Maraqlıdır ki ABŞ prezidenti Co Bayden dünən Nikol Paşinyana göndərdiyi məktubunda onu sonuna qədər dəstəkləyəcəyini bəyan etmişdi. Yəqin ki, Rusiyanı Cənubi Qafqazdan çıxarmaq naminə öz sözünün üstündə duracaq da. Hətta bəzi erməni mənbələrinə inansaq, ABŞ prezidenti İrəvana göndərdiyi ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAİD) rəhbəri Samanta Pauer vasitəsilə Paşinyana bəzi radikal tapşırıqlar da çatdırıb. Bu tapşırıqlara Rusiya ilə tamamilə əlaqələri kəsmək, rus hərbi qüvvələrini Ermənistandan çıxarmaq və s. kimi tələblər də daxildir. Paşinyanın bu tələbləri yerinə yetirməsinə Rusiyanın səbrlə yanaşacağını gözləmək isə sadəlövhlük olardı.

Qısası, Ermənistanın “əfqanıstanlaşması”na bir şey qalmayıb və səmimi deyim, mən buna sevinmirəm. Çünki bizim üçün ikinci Əfqanıstanla qonşu olmaq yox, sülh içərisində və kommunikasiya əlaqələri açılmış regionda yaşamaq daha sərfəli olardı.

İndi isə gəlin, Tevos Arşakyanın “ArmenianReport” üçün qələmə aldığı  “İrəvanlılar Qarabağa borcludurlar?” yazısına göz gəzdirək. 

“Bu günlərdə erməni xalqının ayrılmaz hissəsi - Qarabağ xalqı dəhşətli faciə yaşayır. Ermənilərin “Artsax”dan köçü başlayıb, hazırda Ermənistanda 28 mindən çox məcburi köçkün var. İndi isə siyasətçilər arasında Paşinyanı və ya Köçəryanı dəstəklədiyini unudan ölkəmizin rusiyapərəst və qərbyönlü vətəndaşları yekdilliklə “Artsax”lı soydaşlarına köməyə tələsirlər.

Bəziləri könüllü kimi sərhədyanı şəhər və kəndlərə gedirlər ki, qurbanlara ən azı müəyyən qədər kömək etsinlər. Kimsə onlar üçün pul, ilkin tələbat, yemək toplayır. Ermənistanda bir çox ailələr məcburi köçkünləri müvəqqəti qəbul etmək qərarına gəliblər... Çünki Ermənistana sığınan insanlar artıq gərginliyin son həddinə çatıblar. Bundan sonra nə olacağını, necə yaşayacağını heç kim təsəvvür edə bilməz.

Ancaq burada başqa bir şey aydın deyil. İndiki şəraitdə orda-burda bəzi Artsax sakinləri Ermənistan sakinlərini tənqid etməyə, onları... xəyanətdə ittiham etməyə başlayırlar. Bəli, bəli, bir gün əvvəl mən özüm də Martakertdən olan bir qadının oxşar nalayiq davranışı ilə qarşılaşmışam, o, vicdanını və həyasənı itirərək İrəvanın düz mərkəzində guya qulaqcıqlı gənc qızı aqressiv şəkildə danlamağa başladı. “Artsax” xalqının vəziyyəti ilə maraqlanmırsa, o, sizin musiqinizi dinləmək istərdi. “Sən burada kökəlirsən, biz isə orada ölürdük” deyə məcburi miqrant qəzəblə narazılığını bildirib. Qız çəkinmədən ona cavab olaraq orta barmağını göstərdi.

Qarabağdan olan bəzi kişilər özlərini daha da həyasız aparırlar, Ermənistan haqqında, Paşinyan və indiki hakimiyyət, Ermənistan ordusu və adamları haqqında nifrətlə danışırlar. Bəziləri bizi açıq-aşkar ona görə söyür ki, niyə onları taleyin hökmünə, türklər tərəfindən parçalanmağa tərk etmişik. "Və siz bizi orada tərk etdiyinizə görə biz bura gəldik və sadəcə olaraq, bizi yedizdirməyə, içirməyə və bizə ev verməyə borclusunuz"...

Bir tanışımın dediyinə görə, Vardenisdə bir qrup “Artsax” kişisi - kifayət qədər döyüşə bilən - onlara "xəyanət edən" Ermənistanda heç vaxt qalmayacaqlarını və buna görə də ailələri ilə Rusiyaya gedəcəklərini söylədilər. Çünki bu ölkənin gələcəyi yoxdur.

Uşaqlar, siz nə edirsiniz? Rusiya sizə xəyanət etdi, siz isə onu Ermənistandan yuxarı yerə qoyursunuz? Bizim hamımız üçün, ilk növbədə sizin üçün belə çətin bir dövrdə erməniləri müxtəlif etnoqrafik qruplara bölmək hansı nəticələr doğura bilər? Aydındır ki, hər kəsin əsəbləri gərgindir, hər şeyi emossional qarşılayırıq, bəs niyə hamınız vəziyyəti siyasiləşdirir və daxili münaqişələr yaradırsınız? Sizin özünüdərkiniz haradadır?

Yavaş olun! Nə mənim, nə Ermənistan vətəndaşlarının, nə də Ermənistanın özünün sizə heç bir borcu yoxdur. Döyüşməyə, qazmağa, zirehli texnika sürməyə qadir olan minlərlə sağlam kişi Ermənistana qaçdı. Qorxaq kimi qaçdılar. Bəs siz bizi niyə ittiham edirsiniz? Sizin üçün kifayət qədər döyüşüb ölmədikmi? Yerablura (Qarabağda həlak olan ermənilərin basdırıldığı məzarlıq) gedin, qəbirlərə bax, əgər yaddaşın xarab olubsa.

Mövcud olduğu illər ərzində DQR böyük hissəsi Ermənistanın dövlət büdcəsi hesabına təmin edilib. Hakimiyyət bizdən qoparıb “Artsax”a göndərdi. Bu sizin üçün kifayət deyilmi? Bəs biz 19-20 sentyabrda nə edə bilərdik? Heç nə. Qüvvələr çox qeyri-bərabər idi. Amma biz Ermənistanın dövlətçiliyini xilas edə bildik. Bu, erməni xalqının əsas missiyasıdır. Bizim Ermənistanımızı itirməyə haqqımız yoxdur. Nə “Artsax”, nə də Cavax qarşısında belə bir öhdəliyimiz yoxdur.

Sosial şəbəkələrdə nələr baş verir? Məcburi köçkünlərin təxribat xarakterli və təhqiramiz şərhləri və statusları məni sadəcə sarsıtdı. Niyə bir xalqın içinə düşmənçilik toxumu səpirsiniz? Əgər kimdənsə inciyirsənsə, o zaman bu, Ermənistan olmamalıdır. Mən də belə bir vəziyyətə düşən insanların əhval-ruhiyyəsinə əsaslanaraq başa düşərdim ki, bunlar tək-tük halda ortaya çıxan problemlərdir, bir gecədə hər şeyi itiriblər və onlara səbrlə yanaşmaq lazımdır. Ancaq yox, artıq onların böyük bir yığını var. İndi hamımız emosional olaraq qeyri-sabitik içindəyik, əzilmişik, amma başqa iddialarımızı nə üçün ortaya qoymalıyıq? Mən bunu demək istəmirdim, amma Ermənistana iddialar irəli sürən, onu lənətləyən və bizi “qorxaqlıqda” günahlandıran “artsax”lılar bunu mənə dedirdir - hazırda siz Ermənistanda qonaqsınız. Buna görə də özünüzü düzgün aparın.

Evsiz qalan “Artsax” sakinlərinin bütün mənzil və məişət problemlərini dərhal həll etmək lazımdır, amma Ermənistan axı ABŞ və ya İsveçrə deyil. Əvvəlcə humanitar ehtiyacları qiymətləndirmək, sonra insanlara yardım göstərmək üçün vaxt və resurslar tələb olunur. Siz indi Paşinyanın boğazından tutub dayanmadan nələrsə tələb edirsiniz, tələb edirsiniz, tələb edirsiniz. Bəs niyə bu qədər qızğın dəstəklədiyiniz, sizdən və bizdən böyük sərvətlər oğurlayıb varlanan Köçəryan və Sarkisyandan eyni şeyləri tələb etmirsiniz?  Niyə bizi özünüzə borclu hesab edirsiniz, amma onları yoxdur?

Yenə deyirəm, mən bütün “Artsax” xalqını ümumiləşdirmirəm. Mən erməniləri irəvanlılara, qarabağlılara bölmürəm. Yox, biz hamımız bacı-qardaşıq və bir hissəmizin köməyə ehtiyacı var. Biz mütləq biz öz imkanlarımız daxilində bunu təmin edəcəyik. Amma onların hər hansı biri bizdən nəsə tələb etdiyi üçün yox, müqəddəs borcumuz olduğuna görə kömək edəcəyik”.