Ötən gün Ukrayna hava hücumundan müdafiə sistemləri Rusiyanın 6 Kinjal hipersonik (səsdəniti) raketini vurub. Halbuki, Rusiya prezidenti Vladimir Putin 2018-ci ildəki çıxışlarının birində “Kinjal”ın nə müasir, nə də gələcəkdə istehsal olunacaq hava hücumundan müdafiə kompleksi tərəfindən vurula bilməyəcəyini bildirir və Qərbə göz dağı verərək deyirdi: “Bu vaxta qədər bizi eşitmirdiniz. Ancaq bundan sonra eşidəcəksiniz”.

Görünən budur ki, dünənki hücumda Ukrayna ordusunun “Kinjal” raketlərini zərərsizləşdirməsi Putinin bütün xəyallarını alt-üst etdi. Ukraynanın bu uğuru istər-istəməz Rusiyanın hərbi komandanlığında böyük çaşqınlıq yaratdı. İndi onları bu sual maraqlandırır: Ukraynanın hava hücumundan müdafiə sistemlərini bu qədər keçilməz edən nədir?

Ovqat.com-un məlumatına görə, ABŞ-ın “CNN” kanalı də bu suala cavab axtarıb.

Nəşr “Ukrayna Qərb silahları ilə Rusiyanın hava hücumunu necə dəf etdi?” sərlövhəli yazısında bildirir:

“Təkcə bu ay Rusiya Ukraynanın paytaxtına səkkiz raket hücumu həyata keçirib. Bunlardan sonuncusu çərşənbə axşamı səhər tezdən baş verib və həmin hücumda ən azı 18 müxtəlif növ raket və pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə olunub. Kiyev bu hücumda hər hansı bir raketin və ya pilotsuz təyyarənin hədəflərini vurduğunu inkar etsə də, bu, mübaliğə ola bilər. Hər halda Amerika rəsmiləri Patriotun Amerika istehsalı olan müdafiə sisteminin çox güman ki, zədələndiyinə inanırlar, lakin hətta hiperboliyaya (şişirtməyə - Ovqat.com) yol verən ekspertlər belə, diqqətəlayiq bir şeyin baş verdiyinin aydın olduğunu deyirlər.

Son vaxtlara qədər əksər analitiklər və hətta ABŞ Müdafiə Nazirliyinin nümayəndələri Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsinin Rusiyanın uzunmüddətli ardıcıl həmlələrini dəf etmək vəzifəsinin öhdəsindən gələ biləcəyinə şübhə edirdilər. Necə ki, ötən ay ABŞ hökumətinin sovet dövründən qalma orta mənzilli raketlərinin Ukrayna ehtiyatlarının necə ciddi şəkildə tükəndiyini izah edən sənədləri mediaya sızmışdı. Hətta Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskinin iqtisadi müşaviri Alexander Rodnyansky də bu yaxınlarda CNN-ə ölkəsinin hava hücumundan müdafiə sisteminin "kifayət qədər yaxşı işləmədiyini"etiraf etmişdi.

Bu təxminləri martın 9-da Rusiyanın Ukraynanın böyük şəhərlərinə 84 raket hücumu izləmişdi. O vaxt Kiyev altı "Kanjal" ballistik raketinin hava hücumundan müdafiəsindən qaçmağı bacardığını bildirmişdi.

Beləliklə, bir neçə həftə ərzində nə dəyişdi? Ən azı Kiyevin bu suallara açıq cavabı var: keçən ay Ukraynaya gələn Amerika istehsalı “Patriot” hava hücumundan müdafiə sistemlərinin yerləşdirilməsi. Zira ABŞ və Almaniya Ukraynaya bir “Patriot” batareyası vermişdi.

Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzi (CSIS) xəbər verir ki, “Patriot”lar yüksək və orta hündürlükdə təyyarələri, qanadlı raketləri və bəzi ballistik raketləri vura bilər. “Patriot”un müdafiə vasitələri o qədər güclüdür ki, Rusiya onları sıradan çıxaracağına söz verib. Həqiqətən də, bəzi ekspertlər hesab edirlər ki, bu ay hücumlar dalğası xüsusi olaraq onları tükəndirmək üçün həyata keçirilir.

Ancaq Ukrayna səmasını qoruyan yalnız “Patriot”lar da deyil. CSIS-in məlumatına görə, Kiyev digər NATO ölkələrindən daha çox qısa və orta mənzilli zenit raketləri alıb. Bunlara Almaniyanın “IRIS-T” batareyaları kimi ən qabaqcıl sistemlərdən bəziləri və “Patriot”un sələfi olan Hawk raket əleyhinə müdafiə sistemi kimi daha az inkişaf etmiş komplekslər də daxildir.

"Ukrayna liderləri İRİS-T sisteminin tapşırıqların 90 faizində uğur qazandığını bildiriblər", - CSIS raketdən müdafiə layihəsindən İen Uiliams bu ay hazırladığı hesabatda bildirib və əlavə edib ki, ABŞ-ın “NASAMS” kimi başqa bir qərb ianəsi də 100% müvəffəqiyyət dərəcəsinə malikdir.

Bundan əlavə, Ukraynanın müharibə başlamazdan əvvəl sahib olduğu silahlar var; əsasən sovet dövrü sistemləri, o cümlədən orta mənzilli S-300 zenit raketləri və "Buk M1". CSIS hesabatında deyilir ki, bu sistemlər Rusiyanın qanadlı raketlərini təxminən 80% uğurla vurur.

Tükəndirmə müharibəsi

Sızan Amerika sənədlərinə və CSIS hesabatına görə, Kiyevin sovet dövrü sistemləri üçün sursatı tez bir zamanda tükənə bilər. CSIS hesabatında deyilir: "Raketlərin sayı məhdud olduğundan, ukraynalılar onlardan ən yüksək prioritetli məqsədlər üçün istifadə etməli olacaqlar – Rusiya təyyarələri və ya ən həssas hədəflərə doğru raketlər raketlər üçün".

Bəziləri Ukraynanın hava hücumundan müdafiə raketlərinin tükəndirilməsinin hazırkı hücumun yeganə məqsədi olub-olmadığını dartışırlar.

Çərşənbə axşamı Rusiya bir neçə istiqamətdən Kiyevə atəş açdı: qırıcılardan atılan "Kanjal" ballistik raketləri, Qara dənizdən atılan "Kalibr" qanadlı raketləri və qurudan atılan "İskəndər" raketləri. Hücum şimaldan, cənubdan və şərqdən edildi.

CSIS-dən Uilyams yazır:" Hava hücumundan müdafiə fəaliyyətinin yüksək səviyyəsi, şübhəsiz ki, Ukraynanın hava hücumundan müdafiə imkanlarını zəiflətdi və Rusiyanın taktikasından görünür ki, bu hücumlar məhz Ukraynanın müdafiə qabiliyyətini tükəndirməyə yönəlib".

Lakin Uilyams həmçinin qeyd edib ki, Ukraynaya daxil olan bəzi Rusiya raketlərinin qalıqları onların yeni ehtiyatlar olduğunu göstərir və bu da rusların da arsenallarının tükənə biləcəyini göstərir.

Moskvanın böyük həcmdə yeni silahlar istehsal etmək qabiliyyətinə ciddi şübhələr var, Qərb sanksiyaları isə onun kritik komponentlərə çıxışına mane olur. Digər tərəfdən, Ukraynanın qərb tərəfdaşları Kiyevin tədarükünü dəstəkləmək niyyətindədirlər. Mayın 9-da ABŞ Müdafiə Nazirliyi Ukraynanın hava hücumundan müdafiə və artilleriya ehtiyatlarının möhkəmləndirilməsi üçün 1,2 milyard dollar ayırdığını elan etdi. Pentaqonun press-relizinə görə, ABŞ-ın yardımına "Qərbin Hava Hücumundan Müdafiə raketlərini, raketlərini və radarlarını Ukraynanın hava hücumundan müdafiə sistemlərinə inteqrasiya etmək üçün əlavə hava hücumundan müdafiə sistemləri və hərbi avadanlıqlar" daxildir.

“Paket həmçinin pilotsuz uçuş sistemlərini vurmaq üçün döyüş sursatı, kommersiya, peyk təsviri xidmətləri və təlim, texniki xidmət və təminat fəaliyyətləri üçün dəstək ehtiva edir”, - sənəddə deyilir.

Bu arada, bazar ertəsi Böyük Britaniya da Ukraynaya yüzlərlə hava hücumundan müdafiə raketi göndərəcəyini təsdiqləyib.

Uilyams, Qərbin dəstəyinin qarşıdakı həftələr və aylarda kritik olacağını söyləyib, çünki Rusiyanın kifayət qədər ehtiyatı olan yerlərdən biri təyyarələrdən atılan aşağı texnologiyalı bombalardır.

Əgər Rusiya Hərbi Hava Qüvvələri Ukrayna üzərində əməliyyat apara bilsə, böyük ziyan vura bilər.

“Rusiya Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsini sıradan çıxara və hava üstünlüyünə nail ola bilsə, müharibə Ukrayna üçün xeyli çətinləşəcək”, - deyə Uilyams yazıb.

“Mümkün olduğu qədər, hava müdafiə sistemlərinin və əlaqəli müdafiə vasitələrinin artırılması yaxın gələcəkdə Qərbin hərbi yardım paketləri üçün yüksək prioritet olaraq qalmalıdır”, - deyə o yazıb.

Tərcümə etdi: Ovqat.com